The next election may be five years away, but that’s what the UPA also thought

Shivam Vij compares NDA-2 with UPA-2 in scroll.in

If the BJP government is going to defend all indefensible things by saying the Congress did it too, why indeed did we boot out the Congress? If the Congress victimised an IAS officer for exposing Robert Vadra’s alleged corruption, this government is not letting a lawyer become a judge because he did things inconvenient to the party in the past: he argued in the matter of Sohrabuddin Sheikh’s fake encounter.

If the Congress regime saw cases regarding Bofors closed, the NDA is moving to close cases against Modi’s right-hand man, Amit Shah. What is moral about deliberately leaking an Intelligence Bureau report calling inconvenient non-profits anti-nationals and curbing their right to receive donations from abroad?

From day one, the prime minister has shown dynamism in his approach towards foreign policy and yet there’s already a big crisis on foreign shores. Indian workers in Iraq are being kidnapped and the government has made little headway.

You can imagine what the Bhartiya Janta Party would have been saying if it had been the Congress handling that crisis. It would have been called a weak government that was making India a weak state, one with no foreign policy leverage. How exactly is a “nationalist” government’s approach to this hostage crisis different from what any other?

ಸರ್ಕಾರಿ ಜಮೀನು ಕಬಳಿಕೆ ಪುರಾಣವು

V Balasubramanian
ವಿ. ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯನ್

ಬೆಂಗಳೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದ ಜ್ಞಾನಭಾರತಿ ಆವರಣದ ಸಮೀಪ ಒಂದು ಸ್ಮಶಾನವಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ದಾಖಲೆಗಳೂ ಸ್ಮಶಾನವೆಂದೇ ಗುರುತಿಸಿದ್ದೆವು. ಜ್ಞಾನಭಾರತಿ ಕ್ಯಾಂಪಸ್ ಆದ ಮೇಲೆ ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತೆಲ್ಲಾ ಮನೆಗಳು ಬಂದವು. ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಮಶಾನ ಬೇಡ ಎಂಬ ಮಾತುಗಳು ಕೇಳಿಬಂದವು. ಅದನ್ನು ಬೇರೆಯೇ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೆ ಬಳಸುವ ಉಪಾಯಗಳ ಕುರಿತು ಸಲಹೆಗಳೂ ಬರತೊಡಗಿದವು.

ಈ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸರಿಯಾಗಿ ಇಬ್ಬರು ಅಲ್ಲಿರುವ ಸ್ಮಶಾನ ಭೂಮಿ ತಮ್ಮದು ಎಂದರು. ಇಬ್ಬರ ಬಳಿಯೂ ಸ್ಮಶಾನ ಅವರ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಇರುವುದಕ್ಕೆ ದಾಖಲೆಯಾಗಿ ಪಹಣಿ ಅಥವಾ ಆರ್‌ಟಿಸಿಗಳಿದ್ದವು. ಇಬ್ಬರೂ ಈ ಭೂಮಿಗೆ ತಮಗೇ ಸೇರಬೇಕೆಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಹೋದರು. ಕೊನೆಗೆ ಇಬ್ಬರೂ ರಾಜೀ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಿ ಇರುವ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಸಮಪಾಲಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಪ್ಪಿದರು. ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಸಮಸ್ಯೆ ಬಗೆಹರಿಯಿತಲ್ಲ ಎಂದು ಕೇಸನ್ನು ವಜಾ ಮಾಡಿ ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆಗೆ ಹೋಗಿ ನಿಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ಪಾಲನ್ನು ನಿಮ್ಮ ನಿಮ್ಮ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ ಎಂದಿತು.

ಈ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶವನ್ನು ಹಿಡಿದುಕೊಂಡು ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆಗೆ ಹೋದ ಇಬ್ಬರೂ ಜಮೀನನ್ನು ತಮ್ಮಿಬ್ಬರ ಹೆಸರಿಗೆ ಮಾಡಿಕೊಡುವಂತೆ ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆಯ ದಾಖಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಭೂಮಿ ಸ್ಮಶಾನವಾಗಿದ್ದರಿಂದ ತಹಶೀಲ್ದಾರ್ ಹಾಗೆ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದರು. ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಮಾಲೀಕರು ತಹಶೀಲ್ದಾರ್ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ನಿಂದನೆ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡಿದರು. ತಹಶೀಲ್ದಾರ್ ತಮ್ಮ ಪರವಾಗಿ ಖಾಸಗಿ ವಕೀಲರನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಸರ್ಕಾರಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಲು ಹೋರಾಟ ಮಾಡಬೇಕಾಯಿತು.

ಈ ನಡುವೆ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಒಂದರ ಉದ್ಯೋಗಿಗಳು ಗೃಹ ನಿರ್ಮಾಣ ಸಹಕಾರ ಸಂಘವೊಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಲೇಔಟ್ ಮಾಡಲು ಸ್ಥಳ ಬೇಕೆಂದು ಕೇಳಿದರು. ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಿದ ಸರ್ಕಾರ ಇದೇ ಸ್ಮಶಾನ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಅವರಿಗೆ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿತ್ತು. ಅವರು ತಮಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿದ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಹೋರಾಟ ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಬೆಂಗಳೂರು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರೀ ಜಮೀನು ನುಂಗುವಿಕೆ ಹೇಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ಕಂದಾಯ ಇಲಾಖೆಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿದ್ದ ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯಂ ಅವರು ನೀಡಿದ ಉದಾಹರಣೆಯಿದು. ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ತಂಡ ನಡೆಸಿದ ತನಿಖೆಯಲ್ಲಿ ಇಂಥ ಹಲವಾರು ಪ್ರಕರಣಗಳು ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲವೂ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಭೂದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಅವೈಜ್ಞಾನಿಕ ವಿಧಾನದತ್ತಲೇ ಬೊಟ್ಟು ಮಾಡುತ್ತಿವೆ.

ಪಹಣಿ ಅಥವಾ ಆರ್‌ಟಿಸಿ ಹೊಂದಿರುವವನಿಗೆ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ Presumptive right ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುವ ಹಕ್ಕಿರುತ್ತದೆ. ಅದನ್ನು ಈ ಹಕ್ಕನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ತನಕ ಅವನ ಹಕ್ಕು ಅಬಾಧಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಯಾರಾದರೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರೆ ಮತ್ತೆ ಅದು ನ್ಯಾಯಾದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ನಿರ್ಧಾರವಾಗಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಅನೇಕ ತೀರ್ಪುಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ. ಸರ್ಕಾರಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಕಬಳಿಸುವವರು ಈ ತಂತ್ರವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಕೈಬರಹದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾಲದ ಪಾಣಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಹೆಸರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ದಾಖಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದು. ಈ ಜಮೀನಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಒಂದು ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವುದು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಅನುಸರಿಸಲಾಗುವ ತಂತ್ರವೆಂದರೆ ಇಬ್ಬರು ಒಂದೇ ಜಮೀನಿನ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಂಡು ಜಮೀನು ತಮ್ಮದೆಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡುವುದು. ಒಂದು ಹಂತದಲ್ಲಿ ರಾಜಿಗೆ ಸಿದ್ಧವೆಂದು ಅದೇ ಜಮೀನನ್ನು ಪಾಲು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು. ಇಡೀ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಜಮೀನೊಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಆದೇಶದ ಪ್ರಕಾರವೇ ಖಾಸಗಿಯವರ ಕೈ ಸೇರುತ್ತದೆ.

ವಿ.ಬಾಲಸುಬ್ರಹ್ಮಣ್ಯನ್ ಅವರ ನೇತೃತ್ವದ ಟಾಸ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್ ಇಂಥ ಅನೇಕ ಪ್ರಕರಣಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಈ ಬಗ್ಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಈ ತನಕ ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಂಡಂತೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಭೂಗಳ್ಳರಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷದ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೂ ಇರುವುದರಿಂದ ಯಾರಿಗೂ ಈ ವರದಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಬೇಕಿಲ್ಲ. ಸ್ವತಃ ಈ ಟಾಸ್ಕ್ ಫೋರ್ಸ್‌ನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರೇ ಇದನ್ನು ಮುದ್ರಿಸಿ ಹಂಚಿದ್ದಾರೆ. ಈ ವರದಿಯನ್ನು ನೊಡಲು ಇಷ್ಟವಿರುವವರು ಈ ಲಿಂಕ್‌ನಿಂದ ಡೌನ್ ಲೋಡ್ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ಎನ್‌ಡಿಎ-2ಕ್ಕೂ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಬೇಕು!

ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಮುಂದಿನ ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇಲ್ಲವಾಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಾನು ಬರೆದ ಲೇಖನ ಇಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಪ್ರಜಾವಾಣಿಯ ಅಂತರಾಳ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾಗಿತ್ತು. ಇದೇ ಸೋಮವಾರ (23 ಜೂನ್ 2014) ವಾರ್ಷಿಕ ಹಜ್ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಸುಷ್ಮಾ ಸ್ವರಾಜ್ ಅವರು ‘ಸುಂದರವಾದ ಉರ್ದುವಿನಲ್ಲಿ’ ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳ ವರದಿ ಓದಿದ ಮೇಲೆ ಈ ಲೇಖನವನ್ನು ಮತ್ತೆ ಪ್ರಕಟಿಸಬಹುದು ಅನ್ನಿಸಿತು.

ಆರ್ಥಿಕ ಉದಾರೀಕರಣದ ಯುಗ ಆರಂಭವಾದ ನಂತರದ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಯಾವ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಸ್ತಾವಕ್ಕೂ ಸಿಗದೇ ಇರುವಷ್ಟು ಜನಬೆಂಬಲ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ತೀರ್ಪಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದೆ. ಬಹುತೇಕ ಎಲ್ಲಾ ಮುಸ್ಲಿಂ ಸಂಘಟನೆಗಳೂ ಈ ತೀರ್ಪನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿವೆ. ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿ ವ್ಯವಹಾರದ ಸುತ್ತವೇ ತಮ್ಮ ರಾಜಕಾರಣವನ್ನು ರೂಪಿಸಿಕೊಂಡ ಮುಸ್ಲಿಂ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳೂ ಆಶ್ಚರ್ಯ ಎಂಬಂತೆ ಈ ತೀರ್ಪನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಹಿಂತೆಗೆತದ ಕುರಿತಂತೆ ಸಲ್ಮಾನ್ ಖುರ್ಷೀದ್ ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ತಾವೇ ನುಂಗಿಕೊಳ್ಳುವಂಥ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸೃಷ್ಟಿಸಿತ್ತು ಎಂಬುದೂ ಕೂಡಾ ಇಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ವಿಚಾರ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಕಳೆದ ನಾಲ್ಕು ದಶಕಗಳಿಂದ ಈ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಯಾವ ಸರ್ಕಾರವೂ ಯಾಕೆ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಲಿಲ್ಲ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಷ್ಟು ಸುಲಭವೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಇಡೀ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿಯ ವ್ಯವಹಾರವೇ ಅಷ್ಟು ಸಂಕೀರ್ಣವಾದುದು.

ಸಬ್ಸಿಡಿ ಹಣವನ್ನು ಯಾವತ್ತೂ ನೇರವಾಗಿ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಕೊಡುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಹಜ್ ಯಾತ್ರಿಕರ ವಿಮಾನ ಯಾನ ವೆಚ್ಚ ದುಬಾರಿಯಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದು ಸರ್ಕಾರವೇ ಹೇಳಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ವಿಮಾನ ಯಾನ ಕಂಪೆನಿಗೆ ಅಂದರೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾಕ್ಕೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಕಳೆದ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಸರಾಸರಿಯನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡರೆ ವಾರ್ಷಿಕ 1.25 ಲಕ್ಷ ಯಾತ್ರಿಕರು ಹಜ್ ಸಮಿತಿಯ ಮೂಲಕ ಯಾತ್ರೆ ನಡೆಸಿದ್ದಾರೆ. ಇವರೆಲ್ಲರ ವಿಮಾನಯಾನ ಟಿಕೇಟುಗಳನ್ನೂ ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಖರೀದಿಸಿರುವುದರಿಂದ ಸಬ್ಸಿಡಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಅದಕ್ಕೆ ಸರಾಸರಿ 600 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಮೊತ್ತ ದೊರೆತಿದೆ.

ಇದರಲ್ಲಿ ಸೇವಾ ತೆರಿಗೆ ಮತ್ತು ಯಾತ್ರಿಕರು ನೀಡುವ ವಿಮಾನ ಯಾನ ಶುಲ್ಕದ ಪಾಲು ಸೇರಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತ ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರತಿ ಯಾತ್ರಿಕನೂ ಈಗ ವಿಮಾನ ಯಾನ ಶುಲ್ಕವೆಂದು 16 ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಜ್ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಜೆದ್ದಾಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಹಿಂದಿರುಗುವ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಸುಮಾರು 32,000 ರೂಪಾಯಿಗಳ ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸುತ್ತದೆ.

ಇದೇ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೂ 1.25 ಲಕ್ಷ ಯಾತ್ರಿಕರಿಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡಬೇಕಾಗುವ ಸಬ್ಸಿಡಿಯ ಮೊತ್ತ ಸುಮಾರು 200 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳು. ಆದರೆ, ಅದರ ಮೂರು ಪಟ್ಟ ಹಣವನ್ನು ಯಾಕೆ ಸಬ್ಸಿಡಿಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ದೊರೆಯುವುದಿಲ್ಲ.`ಹಜ್ ಯಾತ್ರಿಕರನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ಮತ್ತು ಕರೆ ತರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಖಾಲಿ ಪ್ರಯಾಣಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುವುದರಿಂದ ಈ ವೆಚ್ಚ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ’ ಎಂದು ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳೋಣವೆಂದರೆ ಮಹಾಲೇಖಪಾಲರೇ ಈ ಉತ್ತರವನ್ನು ಒಪ್ಪಲು ಸಿದ್ಧರಿಲ್ಲ.

ಏಕೆಂದರೆ ಇಂಥ ಖರ್ಚುಗಳಿಗೆಂದು 2002ರಿಂದ 2006ರ ಮಧ್ಯೆ 175 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾ ಪಡೆದಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮಹಾಲೇಖಪಾಲರ ವರದಿ `ಈ ಖರ್ಚುಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಸಮರ್ಥನೆಗಳು ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಬಳಿ ಇಲ್ಲ. ಈ ಮೊತ್ತವನ್ನು ನೀಡಿರುವ ನಾಗರಿಕ ವಿಮಾನ ಯಾನ ಸಚಿವಾಲಯ ಕೂಡಾ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸರಿಯಾದ ಸಮರ್ಥನೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿಲ್ಲ~ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದೆ. ಮೂರು ತಿಂಗಳಿಗೆ ಮೊದಲು ದೊಡ್ಡ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಟಿಕೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದರೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿಮಾನ ಯಾನ ಸಂಸ್ಥೆಗಳೂ ಕನಿಷ್ಠ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿಧಿಸುವ ಶುಲ್ಕದ ಅರ್ಧದಷ್ಟು ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಟಿಕೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕೊಡುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಏರ್-ಇಂಡಿಯಾದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಇದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಉಲ್ಟಾ.

ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ 32,000 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಅದು ಹಜ್‌ನ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಟಿಕೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೇ ಖರೀದಿಸಿದರೂ ಸರಾಸರಿ 48,000 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತದೆ. ಅಂದರೆ ಪ್ರತಿ ಯಾತ್ರಿಕನಿಗೆ ಸರ್ಕಾರ ಕನಿಷ್ಠ 32,000 ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟನ್ನು ಸಬ್ಸಿಡಿಯಾಗಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ ಆ ಮೊತ್ತಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯಿಸುವ ಸೇವಾ ಶುಲ್ಕ ಇತ್ಯಾದಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ಪ್ರಯಾಣ ಶುಲ್ಕ 50,000 ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ಮೀರುತ್ತದೆ.

ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದ ಅಂತ್ಯದಲ್ಲಿ `ಹಿಂದುತ್ವ’ ರಾಜಕಾರಣ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿಯ ಕುರಿತು ಚರ್ಚೆ ಆರಂಭಿಸಿದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅನೇಕ ಪ್ರಜ್ಞಾವಂತ ಮುಸ್ಲಿಮರೂ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿಯಲ್ಲ, ಅದೊಂದು `ಹಜ್ ಹಗರಣ~ ಎಂದು ಟೀಕಿಸಿ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ರದ್ದು ಪಡಿಸಬೇಕೆಂದಿದ್ದರು. ಅಷ್ಟೇಕೆ ತೊಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಪಿ.ವಿ. ನರಸಿಂಹರಾವ್ ಸರ್ಕಾರವಿರುವಾಗಲೇ ಇದನ್ನು ರದ್ದು ಪಡಿಸುವ ಕುರಿತಂತೆ ಚರ್ಚೆಗಳಾಗಿದ್ದವು.

ಈಗಿನಂತೆಯೇ ಆಗಲೂ ಅನೇಕ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಸಂಸದರು ಅದಕ್ಕೆ ಬೆಂಬಲವನ್ನೂ ಸೂಚಿಸಿದ್ದರು. ಆದರೂ ಪಿ.ವಿ. ನರಸಿಂಹರಾವ್ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಕುರಿತಂತೆ ಒಂದು ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ತಮಾಷೆಯೆಂದರೆ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಬಹುವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಬಿಜೆಪಿಯ ನೇತೃತ್ವದ ಎನ್‌ಡಿಎ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದಾಗಲೂ ಅದು ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ 2002ರಲ್ಲಿ 1954ರ ಹಜ್ ಸಮಿತಿ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತಂದು ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿತು.

ಹಜ್‌ಯಾತ್ರೆ ನಡೆಸುವ ಮುಸ್ಲಿಮರಿಗೆ ಬೇಡವಾದ, ಆದರೆ ಎಲ್ಲ ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೂ ಬೇಕಾದ ಈ ಸಬ್ಸಿಡಿಗೊಂದು ಅಂತ್ಯ ಹಾಡಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮಧ್ಯ ಪ್ರವೇಶ ಯಾಕೆ ಬೇಕಾಯಿತು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಹುಡುಕಿದರೆ ನಮ್ಮ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಓಲೈಕೆಯ ರಾಜಕಾರಣದ ಕೆಟ್ಟ ಮುಖವೊಂದು ಅನಾವರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಮಟ್ಟಿಗೂ ಜನಪ್ರಿಯವಲ್ಲದ ನಿರ್ಧಾರಗಳು ಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಜನಪರ ನಿರ್ಧಾರಗಳೆಲ್ಲವೂ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರಬೇಕಿಲ್ಲ ಎಂಬ ತತ್ವದಲ್ಲಿಯೂ ಅವುಗಳಿಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಇಲ್ಲ. ವಿದೇಶಾಂಗ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಸೈಯ್ಯದ್ ಶಹಾಬುದ್ದೀನ್ ಒಂದು ದಶಕದ ಹಿಂದೆಯೇ ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿ ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಇರಬಹುದಾದ ಲಂಚದ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರು.

ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಹಜ್ ಸಮಿತಿಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನೂ ಪರಿಶೀಲಿಸುವುದಾಗಿ ಹೇಳಿರುವುದರಿಂದ 2ಜಿ ಹಗರಣದಂಥ, ಹಲವು ಸರ್ಕಾರಗಳ ಪಾಲಿರುವ ಮತ್ತೊಂದು ಹಗರಣವೂ ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ಮೂಲಕವೇ ಹೊರಬರಬಹುದೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಹುದು. ಸಬ್ಸಿಡಿ ರಹಿತ ಅಗ್ಗದ ಪ್ರಯಾಣ: ಹಜ್ ಸಬ್ಸಿಡಿಯನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಿದ್ದರಿಂದ ಹಜ್ ಪ್ರಯಾಣದ ವಿಮಾನ ಯಾನ ದರವೇನೂ ಹೆಚ್ಚಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಸಂಸತ್ತು ಅಂಗೀಕರಿಸಿದ ಕಾಯ್ದೆಯೊಂದರ ಮೂಲಕ ಸರ್ಕಾರಿ ಉಸ್ತುವಾರಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿರುವ ಹಜ್ ಸಮಿತಿ ಮಲೇಶಿಯಾದ ತಾಬೂಂಗ್ ಹಜ್ ಸಂಘಟನೆಯ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬಹುದು. ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಸುಲಭವಾದ ಮತ್ತೊಂದು ವಿಧಾನವೆಂದರೆ ಹಜ್ ಯಾತ್ರಿಕರನ್ನು ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ಮತ್ತು ಕರೆತರುವ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಏರ್ ಇಂಡಿಯಾದ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯಕ್ಕೆ ಬಿಡದೆ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಟೆಂಡರ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ವಿಮಾನ ಯಾನ ಸೇವೆಯನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು.

ಹಜ್ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ವಿಮಾನಗಳನ್ನು ಬಾಡಿಗೆಗೆ ಪಡೆಯುವುದರಿಂದ ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯಾಣ ದರ ಕಡಿಮೆಯಾಗಬೇಕು. ಹಜ್ ಯಾತ್ರಾ ಸಂಘಟನೆಯ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಸೈಯದ್ ಶಹಾಬುದ್ದೀನ್ ಅವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯದಲ್ಲಿ ಈ ಬಗೆಯ ವಿಶೇಷ ವಿಮಾನಗಳ ಪ್ರಯಾಣ ದರ ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪ್ರಯಾಣ ದರದ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟಿರುತ್ತದೆ.

ಅಂದರೆ 32,000 ರೂಪಾಯಿಗಳಷ್ಟಿರುವ ಈ ಪ್ರಯಾಣದರ ಸುಮಾರು 21,000 ರೂಪಾಯಿಗಳಿಗೆ ಇಳಿಯುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಮೆಕ್ಕಾದಲ್ಲಿ ವಸತಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗಾಗಿ ರಿಯಲ್ ಎಸ್ಟೇಟ್ ಏಜೆಂಟರ ಮೂಲಕ ಹಜ್ ಸಮಿತಿ ವ್ಯವಹರಿಸುವ ಬದಲಿಗೆ ಸರ್ಕಾರದ ಮೂಲಕ ಸೌದಿ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸಿದರೆ ಈಗಿರುವ ಒಟ್ಟು ಹಜ್ ಯಾತ್ರೆಯ ಖರ್ಚು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂಡೋನೇಷಿಯಾದಂಥ ದೇಶಗಳು ಈಗಾಗಲೇ ಇದನ್ನು ಮಾಡಿ ತೋರಿಸಿವೆ. ಆದರೆ ಹಜ್ ಸಮಿತಿ ಎಂಬುದು ರಾಜಕೀಯ ನೇಮಕಾತಿಗಳ ಮೂಲಕ ನಡೆಯುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿರುವುದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಆಸಕ್ತಿಗಳಿಗಿಂತ ಆಡಳಿತಾರೂಢರ ಇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟಗಳೇ ಮುಖ್ಯವಾಗುತ್ತಿವೆ. ಹಜ್ ಯಾತ್ರೆಯ ವಿಷಯವನ್ನು ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಬಿಟ್ಟು ಕೊಟ್ಟು ಸರ್ಕಾರ ಕೇವಲ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಪಾರದರ್ಶಕವಾಗಿದೆಯೇ ಎಂಬುದನ್ನು ಖಾತರಿ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಉಳಿದರೆ ಹಜ್ ಯಾತ್ರೆ ಈಗಿನದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಗ್ಗವಾಗುವುದರಲ್ಲಿ ಸಂಶಯವಿಲ್ಲ.

ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ: ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಮಂತ್ರದಂಡವಿಲ್ಲ

ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವೆಂದರೆ  ಜ್ಞಾನದ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಬೇಕಾದ ತರಬೇತಿಯೇ, ಕೌಶಲ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯೇ? ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಭಾರತೀಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟ ಉತ್ತರವಿಲ್ಲ. ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಬರುವ ತಾಂತ್ರಿಕ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮತ್ತು ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳು ಕೌಶಲ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿವೆ. ಮಾನವಿಕ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಇನ್ನೂ ಜೀವಂತವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಪದವಿ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಇತ್ತ ಕೌಶಲ್ಯ ವೃದ್ಧಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಅಂಶಗಳೂ ಇಲ್ಲ. ಅತ್ತ ಜ್ಞಾನದ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಮೂಲಭೂತ ಪಠ್ಯಗಳ ಕಲಿಕೆಯೂ ಇಲ್ಲ.

ಇದೇನು ರಾತ್ರಿ ಬೆಳಗಾಗುವುದರೊಳಗೆ ಉದ್ಭವಿಸಿದ ಸಮಸ್ಯೆಯಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಅರವತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ. ಬೆರಳೆಣಿಕೆಯ ‘ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯ ದ್ವೀಪ’ಗಳನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ ನಮಗಿರುವುದು ಹಿಂದುಳಿಯುವಿಕೆಯ ಇತಿಹಾಸ ಮಾತ್ರ. ಅರವತ್ತು ಎಪ್ಪತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ದೇಶದ ಒಟ್ಟು ಸಂಶೋಧನೆಯ ಶೇಕಡಾ 50ಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲನ್ನು ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳೀಗ ಒಂದಂಕೆಯ ಪಾಲಿಗೆ ಸೀಮಿತಗೊಂಡಿವೆ. ಕಳೆದ ಅರವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ ಸ್ಥಿತಿಯಿಂದ ಶೂನ್ಯದ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇಳಿದ ವಿವಿಗಳ ಉದಾಹರಣೆ ಸಿಗುತ್ತದೆಯೇ ಹೊರತು ಶೂನ್ಯದ ಮಟ್ಟದಿಂದ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಗೇರಿದ ಒಂದೇ ಒಂದು ವಿವಿಯ ಉದಾಹರಣೆಯೂ ನಮ್ಮ ಮುಂದಿಲ್ಲ.

2006ರಲ್ಲಿ ಜ್ಞಾನ ಆಯೋಗ ನೀಡಿದ ವರದಿ, 2009ರಲ್ಲಿ ಯಶಪಾಲ್ ಸಮಿತಿ ನೀಡಿದ ವರದಿಗಳು ಭಾರತೀಯ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಈ ದುರವಸ್ಥೆಯ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿವೆ. ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಎರಡೂ ವರದಿಗಳು ಹಲವು ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿವೆ. ಸರ್ಕಾರ ಈ ಎಲ್ಲಾ ಸಲಹೆಗಳನ್ನು ಸಮಗ್ರವಾಗಿ ಗ್ರಹಿಸಿ ಒಂದು ಕಾರ್ಯಯೋಜನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಬದಲಿಗೆ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಮಂತ್ರದಂಡವೊಂದನ್ನು ಶೋಧಿಸಲು ಹೊರಟಿದೆ. ಅದರ ಭಾಗವಾಗಿ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ, ಇಡೀ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕೆ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಮುಂದಾಗಿದೆ. ಇದರ ಭಾಗವಾಗಿ ಈಗ ಇರುವ 480 ವಿವಿಗಳು ಮತ್ತು 22,000 ಕಾಲೇಜುಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇನ್ನು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ 800 ಹೊಸ ವಿವಿಗಳು ಮತ್ತು 35,000 ಕಾಲೇಜುಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲು ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಾಗಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ನಿಯಂತ್ರಣಕ್ಕಾಗಿ ಮಸೂದೆಯ ಕರಡೊಂದನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿದೆ.

ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಗಳ  ಸಂಖ್ಯೆಯ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು. ಈಗಿರುವ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಗಳು  ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅರ್ಹತೆ ಪಡೆದಿರುವ ಶೇಕಡಾ 12.4ರಷ್ಟು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸುತ್ತಿದೆ. ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಈ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಶೇಕಡಾ 40ಕ್ಕೆ ಏರಿಸಬಹುದೆಂದು ಕೇಂದ್ರ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಖಾತೆ ಸಚಿವ ಕಪಿಲ್ ಸಿಬಲ್ ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ನೆರೆಯ ಚೀನಾದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪೂರ್ವ ಶಿಕ್ಷಣ ಮುಗಿಸುವ ಶೇಕಡಾ 15ರಷ್ಟು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಯೂರೋಪ್ ಮತ್ತು ಅಮೆರಿಕದಲ್ಲಿ ಈ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇಕಡಾ 50ರಷ್ಟಿದೆ. ಈ ಹೋಲಿಕೆಗಳನ್ನು ಮುಂದಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೆ ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ವಿವಿಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು ಸರಿ. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೆ ಅನುಸರಿಸಬೇಕಾದ ಮಾರ್ಗ ಯಾವುದು? ಈ ಹೆಚ್ಚಳ ಭಾರತೀಯ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರ ಈಗ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಜ್ಞಾನ ಸೃಷ್ಟಿಯ ತರಬೇತಿ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯ ದ್ವಂದ್ವವನ್ನು ಹೇಗೆ ಪರಿಹರಿಸುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಕೇಂದ್ರ ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಸಚಿವ ಕಪಿಲ್ ಸಿಬಲ್ ಅವರ ಚಿಂತನೆಗಳಲ್ಲಿ ಉತ್ತರ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಿರುವವರು ಯಾರು ಮತ್ತು ಯಾವ ಬಗೆಯ ಅವಕಾಶಗಳ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಅವರಿಗಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಮರೆತಿರುವಂತೆ ಕಾಣಿಸುತ್ತಿದೆ. ನಮ್ಮಲ್ಲಿ  ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಅವಕಾಶದ ಕೊರತೆಗೆ ಹಲವು ಮುಖಗಳಿವೆ. ಹಣವಿರುವವರು ತಮಗೆ ಬೇಕಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್ ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಣವಿರುವವರು ವಿದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಮೆರಿಟ್ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯನ್ನು ಗೆಲ್ಲಬಲ್ಲವರಿಗೆ ಐಐಟಿ, ಐಐಎಂ, ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಿವೆ. ಈ ಎರಡನ್ನೂ ಸಾಧಿಸಲಾಗದ ಮಧ್ಯಮ ಮಟ್ಟದವರಿಗೆ ಏನೂ ಇಲ್ಲ. ಅವರಿಗಿರುವುದು ಹೆಚ್ಚುಕಡಿಮೆ ಅಪ್ರಸ್ತುತವಾಗಿರುವ ನಮ್ಮ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಮಾತ್ರ! ಇದು ಜ್ಞಾನ ಸೃಷ್ಟಿಯ ತರಬೇತಿಯೂ ಅಲ್ಲ. ಕೌಶಲ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯೂ ಅಲ್ಲ.

ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಉದಾಹರಣೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಸ್ತುತವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿರುವ ಒಟ್ಟು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಶೇಕಡಾ 15ರಷ್ಟು ಮಂದಿ ಅಂದರೆ ಭಾರತಕ್ಕಿಂತ ಶೇಕಡಾ 2.6ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯಾಥಿಗಳು ಮಾತ್ರ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಜಾಗತಿಕ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾಲು ಭಾರತಕ್ಕಿಂತ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡದು. ಚೀನಾ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಕೌಶಲ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಹೊರಗಿಟ್ಟು ಜ್ಞಾನ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇಕಿರುವ ತರಬೇತಿಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆಸಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ವೃತ್ತಿ ಕೌಶಲ್ಯವನ್ನಷ್ಟೇ ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವವರಿಗೆ ಬೇಕಿರುವ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರವೂ ಅಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಜ್ಞಾನಾಧಾರಿತ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯಾಧಾರಿತ ಉತ್ಪಾದನಾ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳೆರಡರ ಮಧ್ಯೆ ಒಂದು ಸಮತೋಲನ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ. ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಸುಧಾರಣೆಗೆ ಹೊರಟಿರುವ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಬಗೆಯ ಸಮತೋಲನದ ಬಗ್ಗೆ ಏನನ್ನೂ ಹೇಳುತ್ತಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಈಗಿನ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೇ ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಸಾಗುತ್ತಿದೆ.

ನಮ್ಮ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀತಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವತ್ತೂ ಕಾಡುವ ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದರೆ ‘ಸಂಭವನೀಯ ದುರ್ಬಳಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬೇಕಾದ ಕ್ರಮ’ದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ನುಸುಳುವ ಆಡಳಿತಶಾಹಿ ಮನೋಭಾವ. ಹೊಸ ಕರಡು ಮಸೂದೆಯಲ್ಲೂ ಇದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ನುಸುಳಿದೆ. ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳ ಅಧೀನದಲ್ಲಿರುವ ವಿವಿಗಳ ನೇಮಕಾತಿಗಳನ್ನೂ ಹೊಸ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಯೋಗದ ಪರಿಧಿಗೇ ತರುವುದೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಅಂಶಗಳು ಈ ಮಸೂದೆಯಲ್ಲಿದೆ.

ಇದು ಕೇಂದ್ರ-ರಾಜ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಒಂದು ವಿವಾದವನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕುವ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿವೆ. ಇದೇ ವೇಳೆ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಗುಣಮಟ್ಟವನ್ನು ಖಾತರಿ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮಗಳ ಕುರಿತಂತೆ ಮಸೂದೆ ಯಾವುದೇ ಸ್ಪಷ್ಟ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ.

ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣದ ಸುಧಾರಣೆಗಾಗಿ ಸರ್ಕಾರ ಬಳಸಲು ಹೊರಟಿರುವ ಮಂತ್ರದಂಡದಿಂದ ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಅಂಥದ್ದೇ  ಹೊಸ ಕಾಲೇಜುಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯವಾಗುವಂತಿದೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ಮತ್ತು ವಿದೇಶಿ ವಿವಿಗಳ ಪಾಲೇ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಅವಕಾಶದ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನೇನು ಬಗೆಹರಿಸುವಂತೆ ಕಾಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಇನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಜ್ಞಾನ ಸೃಷ್ಟಿ ಮತ್ತು ಕೌಶಲ್ಯ ವೃದ್ಧಿಯ ಗೊಂದಲವನ್ನು ಪರಿಹರಿಸದೇ ಇರುವುದರಿಂದ ಈಗಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದೂ ಸಂಕೀರ್ಣವೂ ಆಗುವಂತೆ ಮಾಡಬಹುದಷ್ಟೇ

(ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಅಂತರಾಳ ಪುಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಟವಾದ ಲೇಖನ)

ಭಿನ್ನಮತದ ದ್ರವೀಕರಣ ಸಾಧ್ಯತೆಯು

ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರದ್ದು ಹಲ ಬಗೆಯ ಸಾಧನೆ. ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಮೊಟ್ಟ ಮೊದಲ ಬಿಜೆಪಿ ಸರ್ಕಾರ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೇರುವಂಥ ನಾಯಕತ್ವ ನೀಡಿದ್ದು ಅವರ ಮೊದಲ ಸಾಧನೆ. ವಿವಿಧ ಪಕ್ಷಗಳ ಶಾಸಕರ ರಾಜೀನಾಮೆ ಕೊಡಿಸಿ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆಳೆದುಕೊಂಡು ಬಂದು ಉಪ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಕಾರಣರಾಗಿ ಆ ಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನವನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡದ್ದೂ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ನವರ ಸಾಧನೆಯೇ. ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲಿಸಿಕೊಟ್ಟದ್ದೂ ಅವರ ಮತ್ತೊಂದು ಸಾಧನೆ. ಈ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಹೊಸ ಸೇರ್ಪಡೆ ಸರ್ಕಾರ ಒಂದು ವರ್ಷ ಪೂರೈಸಿದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಭಿನ್ನಮತದ ಉದ್ಘಾಟನೆ. ಭಿನ್ನಮತವೆಂಬುದು ಎಲ್ಲಾ ಸರ್ಕಾರಗಳಲ್ಲೂ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಇದು ಆರಂಭವಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕನಿಷ್ಠ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಾದರೂ ಬೇಕಿತ್ತು. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರ ಸರ್ಕಾರ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಮುಂದಿದೆ!

ಉಗ್ರ ಹೇಳಿಕೆಗಳಿಗೆ ಖ್ಯಾತರಾಗಿದ್ದ ಇಂಧನ ಸಚಿವ ಕೆ.ಎಸ್‌. ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರು ಜೂನ್‌ ಒಂದನೇ ತಾರೀಕಿನಂದು ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿ `ಈ ಬಾರಿಯ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಯಗಳಿಸಲು ಹಣ, ಹೆಂಡ, ಜಾತಿಯ ಬಳಕೆ ಆಗಿದ್ದು ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಹಿರಿಯ ಮುಖಂಡರಿಂದ ತನಿಖೆ ನಡೆಸ ಬೇಕು’ ಎಂದು ಗುಡುಗಿದ್ದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಕೇವಲ `ತನಿಖೆ’ಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸದೆ `ಹತ್ತೊಂಬತ್ತು ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷ ಗೆದ್ದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಈ ಗೆಲುವು ಯಾವರೂಪದಲ್ಲಿ ಲಭಿಸಿದೆ’ ಎಂಬ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೂ ಎತ್ತಿದ್ದರು. ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರು ರಾಜ್ಯ ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಣ್ಣ ನಾಯಕರೇನೂ ಅಲ್ಲ. ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಯಾರಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್‌ ನೀಡಬೇಕು, ಯಾರಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್‌ ನೀಡಬಾರದು ಎಂಬುದನ್ನು ನಿರ್ಧರಿಸುವ ಸಮಿತಿ ಯಲ್ಲೂ ಇದ್ದವರು. ಪಕ್ಷದ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಕಟ್ಟಿದವರು. ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಗೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಗಳು ತಣ್ಣಗಿನ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ನೀಡಿದರಾದರೂ ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಬಿಜೆಪಿಯೊಳಗೊಂದು ಅಗ್ನಿ ಪರ್ವತವಿರುವುದಂತೂ ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿಯಿತು.

ಕೆ.ಎಸ್‌. ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಮುಖ್ಯ ಸಂಗತಿ ಯೆಂದರೆ ಬಿಜೆಪಿಯಲ್ಲೂ `ಅಪ್ಪ-ಮಕ್ಕಳ ರಾಜಕಾರಣ’ ಆರಂಭವಾಗಿರು ವುದು. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಗನಿಗೇ ಟಿಕೆಟ್‌ ಕೊಡಬೇಕೆಂದು ಆಗ್ರಹಿಸಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದನ್ನು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡೇ ಈಶ್ವರಪ್ಪ ಈ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿದ್ದರು.

ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳು ನಡೆದು ಇನ್ನೂ ತಿಂಗಳು ತುಂಬಿಲ್ಲ. ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ಪುತ್ರ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಪರವಾಗಿ ಸ್ವತಃ ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರೇ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಆಗ `ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಯಾರ ಮಗ, ಯಾರ ಸಂಬಂಧಿ ಎಂಬುದಕ್ಕಿಂತ ಗೆಲುವಿನ ಸಂಭಾವ್ಯತೆಯೇ ಮುಖ್ಯ’ ಎಂದಿದ್ದರು. `ಅಪ್ಪ-ಮಕ್ಕಳ ರಾಜಕಾರಣ’ದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳುವ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರು ತಾವು ಈ ಹಿಂದೆ ಆಡಿದ್ದ `ಗೆಲುವಿನ ಸಂಭಾವ್ಯತೆ’ಯ ಮಾತನ್ನು ಹೇಗೆ ಮರೆತರು?

* * *

ಇಂದು ಕರ್ನಾಟಕದ ಬಿಜೆಪಿ ಅನುಭವಿಸುತ್ತಿರುವ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಮೂಲವಿರುವುದು ಅದು ಅಧಿಕಾರ ಹಿಡಿಯಲು ಅನುಸರಿದ ತಂತ್ರ ಗಳಲ್ಲಿ. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಒಂದು ಸಹಜ ಗತಿ ಇತ್ತು. ಚುನಾವಣೆಯಿಂದ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಅದು ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಬಂದಿತ್ತು. ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದದ್ದು ಈ ಸಹಜ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಯಿಂದಲ್ಲ. ಇಪ್ಪತ್ತು ತಿಂಗಳ ನಂತರ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕುರ್ಚಿಯನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಡಲು ಸಿದ್ಧರಾಗದ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ದೇವೇಗೌಡರು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರ ಪರವಾಗಿ ಒಂದು ಅನುಕಂಪದ ಅಲೆ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಲು ಕಾರಣರಾದರು. ಈ ಅನುಕಂಪ ಅವರಿಗೆ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೇರುವಷ್ಟು ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನುಗಳಿಸಿಕೊಟ್ಟಿತು.

ಅನುಕಂಪದಿಂದ ದೊರೆಯುವ ಅಧಿಕಾರದ ಮಿತಿ ಏನು ಎಂಬುದು ರಾಜೀವ್‌ಗಾಂಧಿಯವರ ಪ್ರಕರಣವೇ ಹೇಳಿಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಇಂದಿರಾಗಾಂಧಿಯವರ ಸಾವು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಅನುಕಂಪದ ಅಲೆ ಅಭೂತ ಪೂರ್ವ ಎನ್ನಬಹುದಾದ ಬಹುಮತವನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಈ ಅನುಕಂಪದ ಅಲೆಯೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಲ ಉಳಿಯಲಿಲ್ಲ. ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಸೋಲುವುದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ರಾಜೀವ್‌ ಗಾಂಧಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಇದು ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ನಿಜ. ಅವರಿಗಿದ್ದ ಅನುಕಂಪದ ಬಲ ಅವರು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೇರಿದ ದಿನವೇ ಮುಗಿದು ಹೋಗಿತ್ತು. ಇದರ ನಂತರದ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷದೊಳಗೂ ಹೊರಗೂ ತಮ್ಮ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಭದ್ರಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಬೇರೇ ಏನನ್ನಾದರೂ ಮಾಡಲೇ ಬೇಕಿತ್ತು. ಅರ್ಥಾತ್‌ ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಹಜ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ವೇಗವರ್ಧಕವಾಗಿ ಪರಿಣಮಿಸಿದ ಅನುಕಂಪದ ಅಲೆಯನ್ನು ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತದ ಮೂಲಕ ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು. ಆದರೆ ಅವರು ಅಡ್ಡದಾರಿ ಹಿಡಿದರು. ಅನುಕಂಪ ವೆಂಬ ಸ್ಟೀರಾಯ್ಡ್‌ನ ಮೂಲಕ ಬೆಳೆದ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಅವರು ಅಂಥದ್ದೇ ಮದ್ದುಗಳ ಮೂಲಕ ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲು ಹೊರಟರು. ಸ್ಟೀರಾಯ್ಡ್‌ಗಳ ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆಯೆಂದರೆ ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ದೇಹವನ್ನು ಬಲಗೊಳಿಸುತ್ತವೆ ಯಾದರೂ ದೂರಗಾಮಿಯಾಗಿ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರುತ್ತವೆ. ಅನುಕಂಪವೆಂಬ ಸ್ಟೀರಾಯ್ಡ್‌ನ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸು ವುದಕ್ಕೆ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರು `ಆಪರೇಷನ್‌ ಕಮಲ’ದಂಥ ಸ್ಟೀರಾಯ್ಡ್‌ ಬಳಸಿದ್ದು ಮತ್ತಷ್ಟು ದೊಡ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಅದನ್ನೀಗ ಅವರು ಅನುಭವಿಸಲೇ ಬೇಕಾಗಿದೆ.

* * *

ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರ ವಿರುದ್ಧ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತುತ್ತಿರು ವವರೆಲ್ಲಾ ಕಳೆದ ಒಂದು ವರ್ಷ ಕಾಲ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರು ಕೈಗೊಂಡರನ್ನೆಲಾದ `ಅನೈತಿಕ’ ನಿರ್ಧಾರಗಳಿಗೆ ಬೆಂಬಲ ನೀಡದವರೇ. ರೆಡ್ಡಿ ಸೋದರರು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ತಡವಾಗಿ ಬಂದರೂ ಅವರಿಗೆ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಅವರಿಗಿರುವ ಹಿಡಿತ ಅಪಾರ. ಪಕ್ಷ ರೆಡ್ಡಿ ಸೋದರರ ತಾಳಕ್ಕೆ ಕುಣಿಯುವಾಗ ಹೇಗಾದರೂ ಸರಿ ಪಕ್ಷ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರಲಿ ಎಂಬ ಏಕೈಕ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈಶ್ವರಪ್ಪ ಮತ್ತು ಅವರ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಮೌನ ಬೆಂಬಲ ನೀಡುತ್ತಿರುವವರೆಲ್ಲಾ ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತಿದ್ದರು. ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪ ತಮ್ಮ ಮಗನಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್‌ ಪಡೆದು ಕೊಂಡ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರಿಗೆ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು. ಆಗ ಸುಮ್ಮನಿದ್ದು ಈಗ ಮಾತನಾಡುವುದೇಕೆ? `ಆಪರೇಷನ್‌ ಕಮಲ’ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ನಡೆಯುವಾಗ ಸುಮ್ಮನೆ ಕುಳಿತಿದ್ದ ಭಿನ್ನಮತೀಯರಿಗೆ ಈಗ ಅದು `ಅನೈತಿಕ’ ಎಂದು ಅರಿವಾದದ್ದು ಹೇಗೆ? ಈ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳ ಉತ್ತರವಿರುವುದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗಳಲ್ಲಿ.

ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೇರಿದ ಎಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳ ಸರ್ಕಾರದ ಭಿನ್ನಮತದ ಕಥನಗಳನ್ನು ನೋಡಿದರೂ ಅಲ್ಲಿ ನೈತಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗಿಂತಲೂ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಲಾಭ ನಷ್ಟಗಳೇ ಮುಖ್ಯವಾಗಿವೆ. ದುರದೃಷ್ಟ ವೆಂದರೆ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಯಾವತ್ತೂ ಬೆಳಕಿಗೆ ಬಾರದಷ್ಟು ಕತ್ತಲಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಬಗೆಯ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ `ಭಿನ್ನಮತೀಯರು’ ಮಾಧ್ಯಮ ಗಳ ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಮಾಧ್ಯಮಗಳೂ ಈ ಹೇಳಿಕೆಗಳ ಜಾಡು ಹಿಡಿದು ಭಿನ್ನಮತದ ಮೂಲವನ್ನು ಕೆದಕುತ್ತವೆಯೇ ಹೊರತು ನಿಜವಾದ ಕಾರಣಗಳನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ.

ಜೂನ್‌ ಒಂದನೇ ತಾರೀಕಿನಂದು ಶಿವಮೊಗ್ಗದಲ್ಲಿ `ಪಕ್ಷದ ಗೆಲವು ಯಾವ ಸ್ವರೂಪದ್ದು?’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನೆತ್ತಿದ್ದ ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರು ಜೂನ್‌ ಮೂರರಂದು ದಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುವಾಗ `ನನ್ನ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ತಿರುಚ ಲಾಗಿದೆ. ನಾನು ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳು ಆರೋಪಿಸುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿದ್ದೆ. ಈ ಕುರಿತಂತೆ ತನಿಖೆ ನಡೆಸಿ ನಮ್ಮ ಗೆಲುವು ಸತ್ಯಸಂಧವಾದದ್ದೆಂದು ಸಾಬೀತು ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಈ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿದ್ದೆ’ ಎಂದರು. ದಿಲ್ಲಿಗೆ ಹೋದದ್ದರ ಹಿಂದೆಯೇ ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರು ಮಾತು ಬದಲಾಯಿಸು ವುದಕ್ಕೆ ಇದ್ದ ಕಾರಣವೇನು ಎಂಬುದನ್ನು ಅರಿತರೆ ಅವರ ಭಿನ್ನಮತದ ನಿಜ ಕಾರಣ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣ ಯಾವತ್ತೂ ಬಯಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ತಾವು ಎತ್ತಿದ್ದ ಎರಡು ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಕೈಬಿಟ್ಟಿರುವುದರಿಂದ ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರ ಕೆಲವು ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಬಿಜೆಪಿಯ ಹೈಕಮಾಂಡ್‌ ನೆರವೇರಿಸಿದೆ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಉಳಿದ ಬೇಡಿಕೆಗಳಿಗೆ ಮನ್ನಣೆ ಸಿಕ್ಕ ದಿನ ಅವರ ಭಿನ್ನಮತ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. `ಆಪರೇಷನ್‌ ಕಮಲ’ವನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಧ್ರುವೀಕರಣ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಂತೆ ತಮ್ಮ ಭಿನ್ನಮತ ಶಮನವಾದದ್ದನ್ನು ಅವರು `ಭಿನ್ನಮತದ ದ್ರವೀಕರಣ’ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಬಹುದು. ಈ ಮಧ್ಯೆ ಎಲ್ಲರೂ ಮರೆತದ್ದು ರೆಡ್ಡಿ ಸೋದರರಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ ಆಪರೇಷನ್‌ ಕಮಲದ ಮೂಲಕ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಬಂದವರಿಂದ ಪಕ್ಷದ ಕೇಡರ್‌ಗಳಿಗೆ ಆದ ಅನ್ಯಾಯ. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆ ಈಗ ಸುದ್ದಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಭಿನ್ನಮತೀಯರಿಗೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಭಿನ್ನಮತದಲ್ಲೂ ರೆಡ್ಡಿ ಸೋದರರಿಗೆ ಪಾಲಿದೆ!

ಇನ್ನು ನೈತಿಕತೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆ. ಈಶ್ವರಪ್ಪನವರು ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಎತ್ತುವ ಮೊದಲೇ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಇದ್ದುದರಿಂದ ಭಿನ್ನಮತ ಶಮನದ ನಂತರವೂ ಅವು ಉಳಿದಿರುತ್ತವೆ. ನಿವ್ವಳ ನಷ್ಟ ಯಾರಿಗೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯ ಉತ್ತರವಂತೂ ಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದೇ ಇದೆ!

ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತವೆಂಬ ಚುನಾವಣಾ ವಿಷಯ

ಭಾರತದ ಚುನಾವಣಾ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಘೋಷಣೆ ಗಳಿವೆ. ಒಂದು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಕಾಲದ `ಗರೀಬಿ ಹಟಾವೋ’ ಮತ್ತೊಂದು ವಾಜಪೇಯಿ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟು ಕೊಂಡು ರೂಪಿಸಿದ `ಭಾರತ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಿದೆ’. ಈ ಎರಡೂ ಘೋಷಣೆ ಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಮೂರು ದಶಕಗಳ ಅಂತರವಿದೆ. ಗರೀಬಿ ಹಟಾವೋ ಒಂದು ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಭಾರತದ ಮನೋಭೂಮಿಕೆಯನ್ನು ಹೇಗೆ ವಶಪಡಿಸಿ ಕೊಂಡಿತೆಂದರೆ ಅವನತಿಯಂಚಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಮರುಜೀವ ದೊರೆಯಿತು. ಇಡೀ ಭಾರತದ ಮನೋಭೂಮಿಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುವ ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ನೀಡುವುದಕ್ಕೆ ಈ ತನಕ ಯಾರಿಗೂ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ವಾಜಪೇಯಿ ನೇತೃತ್ವದ ಎನ್‌ಡಿಎ ಸರಕಾರದ ಅವಧಿ ಪೂರ್ಣ ಗೊಂಡಾಗ ಬಿಜೆಪಿ ತನ್ನ ರಾಜಕಾರಣದ ಪುನರಾ ವಿಷ್ಕರಣಕ್ಕೆ ಹೊರಟಿತು. ತನ್ನ ಆಡಳಿತದ ಐದು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಉತ್ಕರ್ಷ ವನ್ನು ಗಮನದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅದು `ಭಾರತ ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಿದೆ’ ಎಂಬ ಘೋಷಣೆಯೊಂದಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಿತು. ಇದಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿ ಯಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಮೂರು ದಶಕಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಳತಾದ `ಗರೀಬಿ ಹಟಾವೋ’ದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೇ ಸ್ವಲ್ಪ ಸುಧಾರಿಸಿ `ಆಮ್‌ ಆದ್ಮಿ’ಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಿತು. ಎರಡೂ ಘೋಷಣೆಗಳು ಭಾರತದ ಮನೋ ಭೂಮಿಕೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದನ್ನು ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶವೇ ಹೇಳಿತು. ಬಿಜೆಪಿ ನೇತೃತ್ವದ ಎನ್‌ಡಿಎ ಸೋತಿತು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಏಕಾಂಗಿಯಾಗಿ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೇರಲಾಗದೆ ಮತ್ತೊಂದು ಮೈತ್ರಿಕೂಟ ರೂಪಿಸಿ ಸರಕಾರ ರಚಿಸಿತು.

* * *
2004ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿಯೇ ಕರ್ನಾಟಕ ಮತ್ತು ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯಗಳ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳೂ ನಡೆದವು. ಫಲಿತಾಂಶ ಬಂದಾಗ ಎರಡೂ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಾ ರೂಢರು ಸೋತಿದ್ದರು. ಈ ಸೋಲುಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೋಲುಗಳಲ್ಲ. ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಸ್‌.ಎಂ. ಕೃಷ್ಣ ತಮ್ಮ ಆಡಳಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೆಯೊಂದು ನಡೆಸಿದ ಮೌಲ್ಯಮಾಪನದಂತೆ ಎರಡು ಬಾರಿ `ನಂಬರ್‌ ಒನ್‌’ ಮುಖ್ಯ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದವರು. ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ವನ್ನು ನೀಡಿದವರು. ಆಡಳಿತ ಸುಧಾರಣೆ, ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದ್ದವರು.

ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಚಂದ್ರ ಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅರ್ಹತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದವರೇ. ಅವರೂ `ನಂಬರ್‌ ಒನ್‌’ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಹೆಸರು ಮಾಡಿದ್ದವರು. ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಭೂಪಟದಲ್ಲಿ ಆಂಧ್ರಪ್ರದೇಶವೂ ಕಾಣಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದವರು.ಚುನಾವಣಾ ಫಲಿತಾಂಶಗಳು ಹೊರಬಿದ್ದಾಗ ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಎಸ್‌.ಎಂ. ಕೃಷ್ಣ `ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ಮಾತ್ರ ಓಟುಗಳನ್ನು ತಂದುಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ’ ಎಂಬ ಅರ್ಥದ ಮಾತುಗಳನ್ನಾಡಿದ್ದರು. ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಇದೇ ಅರ್ಥದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಆಂಧ್ರ ಪ್ರದೇಶದ ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು, ಬಿಜೆಪಿಯ ಚುನಾವಣಾ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹೊಣೆ ಹೊತ್ತಿದ್ದ ಪ್ರಮೋದ್‌ ಮಹಾಜನ್‌ ಕೂಡಾ ಹೇಳಿದರು.

* * *

`ಗರೀಬಿ ಹಟಾವೋ’ ಘೋಷಣೆ ಕೇವಲ ಜನಪ್ರಿಯ ರಾಜಕೀಯ ಘೋಷಣೆಯಷ್ಟೇ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಘೋಷಣೆಯನ್ನು ವಾಸ್ತವವಾಗಿಸಲು ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಬೆಂಬಲ ಅದಕ್ಕಿತ್ತು. ಭೂಸುಧಾರಣೆ ಯಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ ಇಪ್ಪತ್ತು ಅಂಶಗಳ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ತನಕ ಈ ಯೋಜನೆಗಳ ಬೆಂಬಲವನ್ನು `ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ’ದ ಭಾಗವೆಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಎಸ್‌.ಎಂ. ಕೃಷ್ಣ, ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಮತ್ತು ಪ್ರಮೋದ್‌ ಮಹಾಜನ್‌ ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ಓಟು ತರುವು ದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕೊರಗಿದ್ದನ್ನು ಹೇಗೆ ಅರ್ಥ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು?

ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ `ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ’ ಎಂಬುದು ಒಬ್ಬೊಬ್ಬರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲೂ ಭಿನ್ನ. ರೈತರಿಗೆ ಉಚಿತ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಕೊಡು ವುದು ರೈತರ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತವಾಗಿದ್ದರೂ ಪಟ್ಟಣದ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಇದು ತಪ್ಪು. ಸಬ್ಸಿಡಿಗಳ ಸಂಗತಿಯೂ ಅಷ್ಟೇ. ಉದ್ಯಮಿಗಳ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಅವರಿಗೆ ಸಿಗುವ ರಫ್ತು ಸಬ್ಸಿಡಿ, ತೆರಿಗೆ ರಜೆಗಳೆಲ್ಲವೂ `ಉತ್ತೇಜಕ’ಗಳು. ರೈತರಿಗೆ ನೀಡುವ ಸಬ್ಸಿಡಿ, ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಸರಕಾರ ಮಾಡುವ ವೆಚ್ಚ ಅನುತ್ಪಾದಕ. ಹೀಗೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ನೋಡುತ್ತಾ ಹೋದಂತೆ ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಒಪ್ಪಿಗೆಯಾಗುವ, ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ತಲುಪುವ ಒಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯೆ ಯನ್ನು ಕಂಡುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ 2004ರಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ ರೂಪಿಸಿದ `ಪ್ರಕಾಶಿಸುವ ಭಾರತ’ ಕೇವಲ ಒಂದು ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಉಳಿದದ್ದು. `ಪ್ರಕಾಶಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಯಾರ ಭಾರತ?’ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಬಿಜೆಪಿಯ ಬಳಿಯೇ ಉತ್ತರವಿರಲಿಲ್ಲ.

ಇದು ಎಸ್‌.ಎಂ. ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಬಾಬು ನಾಯ್ಡು ಅವರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆ. ಅವರು ಹೇಳುವ `ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ’ ವೆನ್ನುವುದು ಯಾರ ದೃಷ್ಟಿಯ ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತವಾಗಿತ್ತು?

* * *

ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುವ ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯೇ ಇಲ್ಲವೇ? 2004ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಮೊದಲಷ್ಟೇ ನಡೆದ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ರಾಜಸ್ಥಾನಗಳ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿ `ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ’ವನ್ನೇ ಚುನಾವಣಾ ವಿಷಯವನ್ನಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿತ್ತು. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ನಡೆದ ಗುಜರಾತ್‌, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ, ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ ಮತ್ತು ದಿಲ್ಲಿ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ `ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ’ವೇ ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯವಾಗಿತ್ತು. ಇದೇ ಕಾರಣದಿಂದ ಗುಜರಾತ್‌, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಛತ್ತೀಸ್‌ಗಢ ಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯೂ ದಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಧಿಕಾರ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಬಿಹಾರದಲ್ಲೀಗ ಚುನಾವಣೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ನಿತಿಶ್‌ ಕುಮಾರ್‌ ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತವನ್ನು ವಿಷಯವನ್ನಾಗಿಸಿ ಕೊಂಡಿದ್ದರೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಆಡಳಿತಾರೂಢ ಎಡರಂಗದ ವಿರುದ್ಧ ತೃಣಮೂಲ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕೂಡಾ ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ ಅಸ್ತ್ರವನ್ನು ಪ್ರಯೋಗಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಇಷ್ಟಾಗಿಯೂ ಮುಖ್ಯಧಾರೆಯ ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಚಾರದಲ್ಲಿ ಈ `ಉತ್ತಮ ಆಡಳಿತ’ ಚರ್ಚೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್‌.ಕೆ. ಆಡ್ವಾಣಿಯವರನ್ನು ಟೀಕಿಸಲು ಇರುವುದು `ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ಬಿಡುಗಡೆ’ ಮಾತ್ರ. ಬಿಜೆಪಿಯೂ ಅಷ್ಟೇ. ತಾನು ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದಾಗ 20ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಮಂದಿ ಮರಣ ದಂಡನೆಗೆ ಗುರಿಯಾದವರ ಕ್ಷಮಾದಾನ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ವಿಲೇವಾರಿ ಮಾಡಿರಲಿಲ್ಲ ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಜಾಣ ಮರೆವು ನಟಿಸಿ `ಅಫ್ಜಲ್‌ ಗುರು ಮರಣ ದಂಡನೆ’ ಪ್ರಶ್ನೆಯನ್ನು ಮುಖ್ಯವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಮತ್ತು ಬಿಜೆಪಿಗಳೆರಡೂ ಚರ್ಚಿಸುವ ಭಯೋತ್ಪಾದಕತೆಯ ವಿಷಯವೂ ಇಬ್ಬರು ಮಾತನಾಡುವಾಗಲೂ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಆಯಾಮಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಇಡೀ ಭಾರತವನ್ನು ಕಾಡುವ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿ ಕಾಣಿಸುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಈ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿಂಜರಿತದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕೆಂಬುದು ಎಲ್ಲಾ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ ಗಳಿಗೆ ಮುಖ್ಯವಾಗಬೇಕಿತ್ತು. ಆದರೆ ಇದು ಕೇವಲ ರಾಜಕೀಯ ಘೋಷಣೆಗಳಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಉಳಿದಿರುವ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ.

* * *

ಪ್ರಬುದ್ಧ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಗಳಲ್ಲಿ ಬದುಕಿನ ಜೊತೆಗೆ ನೇರ ಸಂಬಂಧವುಳ್ಳ ಸಂಗತಿಗಳು ಚುನಾವಣಾ ವಿಷಯಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಬರಾಕ್‌ ಒಬಾಮಾ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಕರೆ ಕೊಡುವಾಗಲೂ ಜನರ ಮುಂದಿಟ್ಟದ್ದು ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ, ಪಿಂಚಣಿಯಂಥ ಸರಳ ಮತ್ತು ನೇರ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು. ಈ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸು ವುದಕ್ಕೂ ಒಬಾಮಾಗೆ ಸಾಧ್ಯ ವಿತ್ತು. ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರಮುಖ ಪಕ್ಷಗಳ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಮೂರು ಸಂಗತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಇರುವ ವಿವರಗಳನ್ನು ಓದಿದರೆ ಭಾರತದ ಯಾರೊಬ್ಬನೂ ಇದು ತನಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವಿಷಯ ಎಂದುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ. ಭಾರತದಲ್ಲೀಗ ಬಡವರ ಜೊತೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ರೂಪಿಸಬಹುದಾದ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗ ಸಣ್ಣದಾಗಿ ಬಿಟ್ಟಿದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದರ ಧ್ವನಿ ಕ್ಷೀಣವಾಗಿದೆ. ಇನ್ನು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ರೂಪಿಸುವ, ಬಡವರ ಜೊತೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳದ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸರಕಾರದಿಂದ ಏನೂ ಆಗಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಬಹುಶಃ ಮತ್ತೊಂದು `ಗರೀಬಿ ಹಟಾವೋ’ದಂಥ ಘೋಷಣೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದೇ ಇರುವುದಕ್ಕೂ ಇದೇ ಕಾರಣವಿರಬೇಕು

ಕರ್ನಾಟಕ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಎಂಬ ಕುರುಸೇನೆ

ನಂಬಿ ಹಿಡಿದರೆ ನದಿಯ ಮಗ ಹಗೆಯ ಅಂಬಿಗಿಟ್ಟ ಕಾಯವನು
ಸುತ ಸತ್ತ ನೆಪದಲಿ ಧನುವ ಬಿಸುಟನು ಗರಡಿಯಾಚಾರ್ಯ
ಅಂಬು ಬೆಸನವ ಬೇಡಿದರೆ ತೊಡನೆಂಬ ಛಲ ನಿನಗಾಯ್ತು
ಮೂವರ ನಂಬಿ ಕೌರವ ಕೆಟ್ಟ ಅಕಟಕಟೆಂದನಾ ಶಲ್ಯ

ಇದು ಕರ್ಣಪರ್ವ ಯಕ್ಷಗಾನ ಪ್ರಸಂಗದ ಒಂದು ಪದ್ಯ. ತಮ್ಮೆಲ್ಲಾ ಪರಾಕ್ರಮಗಳನ್ನೂ ಕೃಷ್ಣನ `ಆಪರೇಷನ್‌’ಗಳಿಗೆ ಬಲಿಕೊಟ್ಟ ಕುರುಸೇನೆಯ ಅತಿರಥ ಮಹಾರಥರ ಕುರಿತು ಶಲ್ಯ ಆಡಿಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು ಈ ಪದ್ಯ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ.

ರಣರಂಗದಲ್ಲಿ ಕುರುಸೇನೆಯನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊತ್ತಿದ್ದ ಭೀಷ್ಮ ಶಿಖಂಡಿಯನ್ನು ನೆಪವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಶರಶಯ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿ ಉತ್ತರಾಯಣ ಪುಣ್ಯಕಾಲವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸತೊಡಗಿದ. ಮಗ ಚಿರಂಜೀವಿಯೆಂದು ತಿಳಿದಿದ್ದರೂ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮನೆಂಬ ಆನೆ ಹತ್ಯೆಯಾದ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ನೆಪವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡ ದ್ರೋಣಾಚಾರ್ಯ ಯೋಗ ನಿದ್ರೆಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿಬಿಟ್ಟ. ಭೀಷ್ಮರಿರುವ ತನಕ ಯುದ್ಧರಂಗಕ್ಕೆ ಬರಲಾರನೆಂದು ಕುಳಿತಿದ್ದ ಕರ್ಣ ರಣರಂಗಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ ಕುಂತಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ `ತೊಟ್ಟಂಬ ತೊಡಲಾರೆ’ನೆಂಬ ಭಾಷೆಗೆ ಬದ್ಧವಾಗಿ ಉಳಿದ. ಇವರನ್ನೆಲ್ಲಾ ನಂಬಿ `ಕೌರವ ಕೆಟ್ಟ’ ಎನ್ನುವ ಶಲ್ಯ ಕೂಡಾ ಕರ್ಣನ ತೊಟ್ಟ ಬಾಣವ ತೊಡದ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಖಂಡಿಸಿ ರಥವಿಳಿದು ಕೌರವ ಕೆಡುವುದಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಪಾಲನ್ನು ಸೇರಿಸುತ್ತಾನೆ.

ಚುನಾವಣಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಸ್ಥಿತಿಯೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಡಿಮೆ ಮಹಾಭಾರತದ ಕುರುಸೇನೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನೇ ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆಂದ ಮಾತ್ರಕ್ಕೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ವಿರುದ್ಧವಿರುವವರೆಲ್ಲಾ ಪಾಂಡವರೆಂದೇನೂ ಭಾವಿಸಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ. ಈ ಚುನಾವಣಾ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಪಾಂಡವ ಪಕ್ಷವೇ ಇಲ್ಲ. ಇರುವವೆಲ್ಲವೂ ಕೌರವ ಪಕ್ಷಗಳೇ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕೂಡಾ ಒಂದು ಅಷ್ಟೇ.

***

ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಸುದೀರ್ಘ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಪಕ್ಷವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವುದು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸೇರುವುದು ಸದಾ ನಡೆದೇ ಇದೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವ ಕ್ರಿಯೆ ಈ ಬಾರಿ ನಡೆದಂತೆ ಹಿಂದೆಂದೂ ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. 1994ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡಿತ್ತು. ಆದರೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಈ ಬಗೆಯ ವಲಸೆ ಕಂಡುಬಂದಿರಲಿಲ್ಲ. 1996ರಲ್ಲಿ ಜನತಾದಳ ಹದಿನಾರು ಲೋಕಸಭಾ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಂಡು ಸ್ವತಃ ಎಚ್‌.ಡಿ.ದೇವೇಗೌಡರೇ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದಾಗಲೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಈ ಬಗೆಯ ವಲಸೆ ನಡೆದಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಬಾರಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅದೊಂದು ಪ್ರಬಲ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷ. ಇಷ್ಟಾಗಿಯೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಿಂದ ಹೊರ ನಡೆದವರ ಸಂಖ್ಯೆ ಮಾತ್ರ ಹಿಂದೆಂದಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು.

ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಈ ದುಸ್ಥಿತಿ ಏಕೆ ಬಂತು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಮೊನ್ನೆ ಮೊನ್ನೆಯಷ್ಟೇ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ತೊರೆದು ಬಿಜೆಪಿ ಸೇರಿ ಅಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭಾ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯೂ ಆದ ಡಿ.ಬಿ.ಚಂದ್ರೇಗೌಡರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗನಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡೇ ಆಡಿದ ಮಾತುಗಳು ಒಂದು ಸಂಭಾವ್ಯ ಉತ್ತರವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ. `ಹಾವನೂರು ಆಯೋಗವನ್ನು ನೇಮಿಸಿದ್ದು ನಾವು. ಅದರ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದವರು ನಾವು. ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳವರನ್ನು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿಸಿದ್ದೂ ನಾವೇ. ಇಷ್ಟರ ಮೇಲೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗದ ನಾಯಕನೊಬ್ಬನನ್ನು ನಾವು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೇ? ಹೊರಗಿನಿಂದ ಬಂದವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾದರು. ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕನಾಗಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗಿದ್ದರೆ ನಮಗೇನಿಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ?’.

ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯನವರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಿಂದರಿಜೋಗಿಯಿದ್ದಂತೆ. ಅವರು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಬಂದರೆ ಹಿಂದುಳಿದ ವರ್ಗಗಳ ಮತಗಳು ಬೊಮ್ಮನಹಳ್ಳಿಯ ಇಲಿಗಳು ಕಿಂದರಿಜೋಗಿಯನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದಂತೆ ಬರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ನಂಬಿತು. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಸೇರಿದರು. ಅವರ ಆಗಮನ ಫಲಿತಾಂಶದ ಮೇಲೆ ಅಂಥ ಪ್ರಭಾವವನ್ನೇನೂ ಬೀರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಮಾತ್ರ ಜಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳು ಪೀಪಿಗಾಗಿ ಹಟ ಮಾಡುವಂತೆ `ನನಗೆ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಬೇಕು’ ಎಂದು ಚಂಡಿ ಹಿಡಿಯತೊಡಗಿದರು. ಕಳೆದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಮೈಸೂರು ಬಿಟ್ಟು ಕದಲಲಿಲ್ಲ. ಉಪ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಣ್ಣಗೆ ಕುಳಿತರು. ಈಗಲೂ ಅಷ್ಟೇ ವಿರೋಧ ಪಕ್ಷದ ನಾಯಕನ ಸ್ಥಾನ ಬೇಕು ಎಂದು ಚಂಡಿ ಹಿಡಿದು ಅಳುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಅವರನ್ನು ಸಮಾಧಾನ ಪಡಿಸಲು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಹೈಕಮಾಂಡ್‌ ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ಖರ್ಗೆಯವರ ರಾಜೀನಾಮೆಯನ್ನೂ ಪಡೆದಿದೆ. ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಆದ ಮೇಲೆ ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರ ಯುದ್ಧ ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಆಗಮಿಸುವ ಅಶ್ವತ್ಥಾಮನಂತೆ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯನವರು ಘರ್ಜಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ಕಥೆ ಗೊತ್ತಿದ್ದವರಿಗೆ ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ವಿವರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.

***

ಇದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಒಂದು ಮುಖ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುತ್ತಿರುವ ನಾಯಕರಿಗೆ ಬೇಕಿದ್ದದ್ದು ಕುರುಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಶಲ್ಯ ನೀಡಿದಂಥ ಪಿಳ್ಳೆ ನೆವ ಮಾತ್ರ. ಡಿ.ಬಿ.ಚಂದ್ರೇಗೌಡರು ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅಧಿಕಾರ ಹಿಡಿಯುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಜನತಾದಳವೆಂಬ ಬೋಗಿಯಿಂದ ಇಳಿದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಬೋಗಿಗೆ ಹತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ಹಿರಿತನಕ್ಕೆ ಸಹಜವಾಗಿ ಅವರಿಗೊಂದು ಮಂತ್ರಿ ಪದವಿಯೂ ದೊರೆಯಿತು. ಐದು ವರ್ಷಗಳು ಮುಗಿದ ಮೇಲೂ ಅವರಿಗೆ ಎರಡೆರಡು ಬಾರಿ ಟಿಕೆಟ್‌ ಸಿಕ್ಕಿತಾದರೂ ಎರಡೂ ಬಾರಿಯೂ ಅವರು ಸೋತರು. ಈ ಸೋಲಿನ ನಾಯಕರಿಗೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಇನ್ನೇನು ಕೊಡಬಹುದಿತ್ತು? ಸೋಮಣ್ಣ ಹೊಸ ಪಕ್ಷ ಸೇರುವುದಕ್ಕೆ ಇರುವುದು ಒಂದೇ ಉದ್ದೇಶ ಯಾವುದಾದರೊಂದು ಅಧಿಕಾರ ಗಿಟ್ಟಿಸುವುದು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಸಹ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡೇ ಅವರು ಎಚ್‌.ಡಿ.ದೇವೇಗೌಡರ ಪರ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡಿದ್ದರು. ಈ ಬಾರಿ ಬಿಜೆಪಿ ಸೇರಿಯೇ ಬಿಜೆಪಿ ಪರ ಪ್ರಚಾರ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರಷ್ಟೇ. ಜಗ್ಗೇಶ್‌ಗೆ ಒಮ್ಮೆ ಟಿಕೆಟ್‌ ನಿರಾಕರಿಸಿದ್ದರೂ ಅವರು ಗದ್ದಲ ಮಾಡಿದ್ದರಿಂದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಟಿಕೆಟ್‌ ದೊರೆಯಿತು. ಅವರು ಗೆದ್ದೂಬಿಟ್ಟರು. ಆಮೇಲೆ ಅವರಿಗೆ ಜನಸೇವೆ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಸೂಕ್ತವಲ್ಲ ಎನಿಸಿ ಶಾಸಕ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿ ಬಿಜೆಪಿಗೆ ಹಾರಿದರು. ಇಷ್ಟಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲುವ ಧೈರ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಕೇವಲ ಕೆಎಸ್‌ಆರ್‌ಟಿಸಿ ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ತೃಪ್ತಿ ಪಟ್ಟರು.

ಸಂಸದನಾಗಿ, ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದ ಅಂಬರೀಶ್‌ಗೆ ಕೊಡುವುದಕ್ಕೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಬಳಿ ಏನೂ ಬಾಕಿ ಉಳಿದಿಲ್ಲ. ಅವರಿಗೆ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗೂ ಟಿಕೆಟ್‌ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಸೋತ ಅವರಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಟಿಕೆಟ್‌ ಕೊಡಲು ಹೊರಟರೆ ಅವರದ್ದು ನೂರೆಂಟು ಷರತ್ತುಗಳು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಅದಕ್ಕೂ ಒಪ್ಪಿಗೆ ನೀಡಿದೆ. ಎಸ್‌.ಎಂ.ಕೃಷ್ಣ ಬೆಂಗಳೂರು ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಂತು ಇಡೀ ಚುನಾವಣಾ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲೊಂದು ಲವಲವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣರಾಗುತ್ತಾರೆಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ನಂಬಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಕೃಷ್ಣ ನೀಡಿದ್ದೂ ಕೂಡಾ `ಪಿಳ್ಳೆನೆವ’ವೇ. ರಾಜ್ಯಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗರ ಸಂಖ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಅವರ ಸಬೂಬು.

***

ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ನೋಡಿದರೆ ಕುರುಸೇನೆಯ ನಾಯಕರಿಗೆ ಎದುರು ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿದ್ದವರ ಜೊತೆ ಇದ್ದ ಸಂಬಂಧಗಳಂತೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಅತಿರಥ ಮಹಾರಥರಿಗೆ ಇತರ ಪಕ್ಷಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಇರುವ `ಅನಂತಾನಂತ’ ಸಂಬಂಧಗಳ ಕಾರಣವೇ ಅರ್ಥವಾಗದಂಥ ಸ್ಥಿತಿ ಇದೆ. ಈಗ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಸ್ಥಿತಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೂ ಒಂದು ಪಾಠವೇ. ಈಗ `ಜನಸೇವೆ’ಗಾಗಿ ಬಿಜೆಪಿ ಸೇರುತ್ತಿರುವವರೆಲ್ಲಾ ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಇಂದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವಂಥ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನು ಬಿಜೆಪಿಯೊಳಗೂ ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳವರು. ಪಕ್ಷಕ್ಕಿಂತ ವ್ಯಕ್ತಿ ಮುಖ್ಯವಾಗುವುದರ ಪರಿಣಾಮವಿದು.

ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿಲ್ಲದ ಬಹು ಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡ

ಈಗ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿರುವ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರು ಸಾಮಾನ್ಯ ರೈತನ ಮಗ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸ್ವಯಂ ಸೇವಕ ಸಂಘ ಸೇರಿ ಆ ಮೂಲಕ ಬಿಜೆಪಿಯಲ್ಲಿ ದುಡಿದು ಪಕ್ಷವನ್ನು ಬೆಳಸುತ್ತಲೇ ತಾವೂ ಬೆಳೆದವರು. ಇದನ್ನು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವುದಕ್ಕೆ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರು ಹೆಮ್ಮೆ ಪಡುತ್ತಾರೆ. ತಮ್ಮ ರೈತ ಹೋರಾಟದ ಕಥನವನ್ನು ಜನರ ಮುಂದಿಟ್ಟೇ ಅವರು ಓಟು ಕೇಳುತ್ತಾರೆ.

ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿದ್ದ ದೇವೇಗೌಡರೂ ಅಷ್ಟೇ. ಪಕ್ಷವನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿ, ಕಟ್ಟಿ, ಬೆಳೆಸಿ, ಒಡೆದು, ತಾವೂ ಬೆಳೆದವರು. ಈ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಬಹಳ ಉದ್ದಕ್ಕೆ ಬೆಳೆಸಬಹುದು. ಕರ್ನಾಟಕದ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದ ವೀರಪ್ಪ ಮೊಯ್ಲಿ, ಎಸ್.ಬಂಗಾರಪ್ಪ ಮುಂತಾದ ಅನೇಕರು ರಾಜಕೀಯ ಬದುಕಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿದ್ದವರು. ಪಕ್ಷವನ್ನು ಕಟ್ಟುತ್ತಲೇ ತಾವು ಬೆಳೆದವರು. ಆದರೆ ಇಂದು ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನೊಬ್ಬ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಪದವಿಯ ಕನಸು ಕಾಣಬಹುದೇ? ಅದು ಬಿಡಿ ಕನಿಷ್ಠ ಶಾಸಕನ ಸ್ಥಾನದ ಕನಸನ್ನಾದರೂ ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಿದೆಯೇ?

ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರ ಹುಡುಕಿದರೆ ನಿರಾಶೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಸ್ವರೂಪವನ್ನು ನೋಡಿ ಭಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದ ಬಹುದೊಡ್ಡ ಶಕ್ತಿಯೆಂದರೆ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಇರುವ ಮುಕ್ತ ಅವಕಾಶ. ಈಗ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮುಂದಿಡುತ್ತಿರುವ `ಗೆಲ್ಲುವ ಅರ್ಹತೆ’ಯೆಂಬ ಷರತ್ತು ಈ ಮುಕ್ತ ಪ್ರವೇಶದ ಅವಕಾಶವನ್ನೇ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ. ಯಾವ ಪಕ್ಷದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತನೂ ತನ್ನ ಪಕ್ಷ ನಿಷ್ಠೆ, ಸಂಘಟನಾ ಚಾತುರ್ಯ, ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ಬಂಡವಾಳವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಅಭ್ಯಥರ್ಿಯಾಗುವ ಕನಸು ಕಾಣಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಕನಸು ಕಾಣಬೇಕೆಂದರೆ ಆತ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯನಾಗಿರಬೇಕು ಇಲ್ಲವೇ ಸಿನಿಮಾದಂಥ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಜನಪ್ರಿಯ ತಾರೆಯಾಗಿರಬೇಕು. ಇವೆರಡೂ ಅರ್ಹತೆಗಳಿಲ್ಲವಾದರೆ ಕಾನೂನು ಬದ್ಧವಾಗಿಯೋ ಕಾನೂನನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿಯೋ ಟಿಕೆಟ್ ಖರೀದಿಸುವಷ್ಟು ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸಿರಬೇಕು.

***

ಮೇಲೆ ಹೇಳಿದ ಮೂರು ಅರ್ಹತೆಗಳಿದ್ದವರಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್ ಮೀಸಲು ಎಂದು ಯಾವ ಪಕ್ಷವೂ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಘೋಷಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅದನ್ನು ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ತರ್ಕಬದ್ಧವಾದ `ಗೆಲ್ಲುವ ಅರ್ಹತೆ’ ಎಂಬ ಪದಪುಂಜವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತವೆ. ಏನೀ ಗೆಲ್ಲುವ ಅರ್ಹತೆ?

ವಿವಿಧ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪಟ್ಟಿಯ ಮೇಲೆ ಒಮ್ಮೆ ಕಣ್ಣಾಡಿಸಿದರೆ ಈ ಗೆಲ್ಲುವ ಅರ್ಹತೆ ಏನು ಎಂಬುದು ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಈಗಾಗಲೇ ಸಾಕಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಯಾಗಿರುವ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರ ಮಗ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅವರ ಉಮೇದುವಾರಿಕೆಯನ್ನು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳೋಣ. ರಾಜಕೀಯ ಅನುಭವದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಟಿಕೆಟ್ ಬಯಸಿದ್ದ ಭಾನುಪ್ರಕಾಶ್ ಅವರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆಯ ಸಂಘಟನಾತ್ಮಕ ಅನುಭವವಿದೆ. ಅವರು ಬಿಜೆಪಿಯ ರಾಜ್ಯ ಪದಾಧಿಕಾರಿಯೂ ಹೌದು. ಹಾಗೆಯೇ ಮತ್ತೊಬ್ಬ ಟಿಕೆಟ್ ಆಕಾಂಕ್ಷಿ ಅಯನೂರು ಮಂಜುನಾಥ್ ಕೂಡಾ ಬಿಎಂಎಸ್ನ ಮೂಲಕ ಕಾರ್ಮಿಕರನ್ನು ಸಂಘಟಿಸಿ ಬೆಳೆದವರು. ಪಕ್ಷವನ್ನು ಕಟ್ಟಲು ಬಹುಕಾಲ ಶ್ರಮಿಸಿದವರು. ಬಂಗಾರಪ್ಪನವರನ್ನು ಬಿಜೆಪಿ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿ ಹೇರಿದಾಗ ಸಿಟ್ಟಿನಿಂದ ಪಕ್ಷಬಿಟ್ಟಿದ್ದನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ ಅವರು ಯಾವಾಗಲೂ ಪಕ್ಷ ನಿಷ್ಠರೇ.

ಇವರಿಬ್ಬರನ್ನೂ ಮೀರಿಸುವ ಯಾವ ಅರ್ಹತೆ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಅವರಿಗೆ ಇದೆ? ಇದಕ್ಕಿರುವ ಉತ್ತರಗಳು ಎರಡು. ಒಂದು, ರಾಘವೇಂದ್ರ ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರ ಪುತ್ರ. ಮತ್ತೊಂದು, ವರ್ತಮಾನದ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಅಗತ್ಯವಾಗಿರುವ ಬಂಡವಾಳ ಹೂಡಿಕೆಯ ಶಕ್ತಿ.

ಇಂಥದ್ದೇ ಮತ್ತೊಂದು ಉದಾಹರಣೆ ಹಾವೇರಿ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದ್ದು. ಇಲ್ಲಿ ಬಿಜೆಪಿಯ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯಾಗಿರುವುದು ಲೋಕೋಪಯೋಗಿ ಸಚಿವ ಸಿ.ಎಂ.ಉದಾಸಿಯವರ ಮಗ ಶಿವಕುಮಾರ್ ಉದಾಸಿ. ಕಳೆದ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಸಿ.ಎಂ.ಉದಾಸಿಯವರಿಗೆ ಚುನಾವಣಾ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿದ್ದುದನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿದರೆ ಶಿವಕುಮಾರ್ ಗೆ ಅಂಥ ರಾಜಕೀಯ ಅನುಭವವೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿಯೂ ಎಂ.ಸಿ.ಪಾಟೀಲ್, ನೆಹರು ಓಲೆಕಾರ್, ರಾಜಶೇಖರ ಸಿಂಧೂರ್ ಅವರಂಥ ಅನುಭವಿಗಳಿದ್ದರೂ ಅವರಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್ ಸಿಗಲಿಲ್ಲ.

ಮೇಲಿನ ಎರಡೂ ಪ್ರಕರಣಗಳಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಬಿ.ಎಸ್.ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರು `ಯುವಕರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕಲ್ಪಿಸಿದ್ದೇವೆ’ ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟನೆಯನ್ನೂ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸ್ಪಷ್ಟನೆಯನ್ನು ನಿಜವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಿದರೂ ಪಕ್ಷ ಕಟ್ಟುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಯುವಕರಿಗೇಕೆ ಟಿಕೆಟ್ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಬರೇ ಬಿಜೆಪಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಯೇನೂ ಅಲ್ಲ. ದೇವೇಗೌಡರ ಕುಟುಂಬದ ಮೂವರು ಈಗ ಕರ್ನಾಟಕದ ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ. ನೆಹರು ಕುಟುಂಬದ ಇಬ್ಬರು ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಕರ್ನಾಟಕ ಪ್ರದೇಶ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಕೆನರಾ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ತಮ್ಮ ಮಗನಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್ ಬೇಕು ಎನ್ನುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಟಿಕೆಟ್ ಬಯಸಿರುವ ಮಾರ್ಗರೆಟ್ ಆಳ್ವ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಗಳ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಗನಿಗೆ ಟಿಕೆಟ್ ಕೇಳಿದ್ದರು. ಅಷ್ಟೇಕೆ ಸ್ವತಃ ಮಾರ್ಗರೆಟ್ ಆಳ್ವ ಕೂಡಾ ರಾಜಕೀಯ ಕುಟುಂಬದಿಂದಲೇ ಬಂದವರು.

***

ರಾಜಕೀಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಪಡೆಯುವ ಮುಕ್ತ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಂಧಿಸುವ `ಗೆಲ್ಲುವ ಅರ್ಹತೆ’ಯ ಕುರಿತು ಇನ್ನಷ್ಟು ಚರ್ಚೆಗಳ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ಇದನ್ನು ಕೇವಲ ಕುಟುಂಬ ರಾಜಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತಗೊಳಿಸಿ ನೋಡುವುದರಲ್ಲಿಯೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ. ಕುಟುಂಬ ರಾಜಕಾರಣ ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದಲೇ ಇತ್ತು. ಆದರೆ ಈಗಿನಂತೆ ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯರು `ರೆಡಿಮೇಡ್’ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಸಂಘಟನಾತ್ಮಕ ಅನುಭವದಿಂದಲೇ ಅವರೂ ನಾಯಕತ್ವ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೇರುತ್ತಿದ್ದರು.

ತಳಮಟ್ಟದ ರಾಜಕೀಯ ಅನುಭವವಿಲ್ಲದ `ರೆಡಿಮೇಡ್ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ’ಗಳು ತಾವು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳಿಗೆ ಎಂತಹ ನಾಯಕತ್ವ ನೀಡಬಲ್ಲರು? ದೇವೇಗೌಡರು ಮತ್ತು ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರಿಬ್ಬರೂ ತಮ್ಮ ರೈತ ಹಿನ್ನೆಲೆಯನ್ನು ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇವರ ಮಕ್ಕಳು `ನಾನು ರೈತನ ಮಗನ ಮಗ’ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆಯೇ?

***

ಸಂವಿಧಾನ ಶಿಲ್ಪಿ ಡಾ|ಬಿ.ಆರ್.ಅಂಬೇಡ್ಕರ್ ಭಾರತದ ಜಾತಿಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಕಿಟಕಿಗಳೂ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳೂ ಇಲ್ಲದ ಬಹುಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡವೊಂದಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದ್ದರು. ಪ್ರತೀ ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿವವರೂ ಆಯಾ ಅಂತಸ್ತಿನಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಗಳು. ಕಿಟಕಿಗಳಿಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಹೊರನೋಡುವ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲ. ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳೂ ಇಲ್ಲದಿರುವುದರಿಂದ ಕೆಳಗಿರುವವರು ಮೇಲೇರುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೂ ಇಲ್ಲ.

ನಮ್ಮ ಪಟ್ಟಭದ್ರ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನೂ ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳಿಲ್ಲದ ಬಹುಅಂತಸ್ತಿನ ಕಟ್ಟಡವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜಕಾರಣಿಯ ಮಕ್ಕಳು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಾಗುವುದನ್ನು ಸಚಿವರೊಬ್ಬರು `ವೈದ್ಯರ ಮಕ್ಕಳು ವೈದ್ಯರಾದಂತೆ, ಸಂಗೀತಗಾರರ ಮಕ್ಕಳು ಸಂಗೀತಗಾರರಾದಂತೆ, ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಮಕ್ಕಳು ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಾಗುತ್ತಾರೆ’ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಅವರ ಹೇಳಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಬದಲಾಯಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿದೆ. ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಮಕ್ಕಳು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಮಂತ್ರಿಗಳು ಮಕ್ಕಳು ಮಾತ್ರ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಸಮಾಜದ ಮೇಲೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಕೊಳೆಗೇರಿಯಲ್ಲಿರುವವರು ಕೊಳೆಗೇರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಕೂಲಿಕಾರನ ಮಕ್ಕಳು ಕೂಲಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಉಳ್ಳವರ ಮಕ್ಕಳು ಮಾತ್ರ ಉಳ್ಳವರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ.

ತನಿಖೆ ಎಂಬ ಥಳಿಸುವಿಕೆ

ಇದು 1985ರ ಬಿಹಾರ ಕೇಡರ್‌ನ ಐಎಎಸ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಯೊಬ್ಬರು ಹೇಳಿದ ಕತೆ.

`ನಾನು ಸೇವೆಗೆ ಸೇರಿದ ಹೊಸತರಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಮನೆಯಿಂದ ಕೆಲ ವಸ್ತುಗಳು ಕಳವಾದವು. ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ದೂರು ನೀಡಿದೆ. ತನಿಖೆ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ನಾನು ಸಮಯಸಿಕ್ಕಾಗಲೆಲ್ಲಾ ಠಾಣೆಗೆ ಹೋಗಿ ನನ್ನ ದೂರಿನ ಕುರಿತು ವಿಚಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ. ಪ್ರತೀ ಬಾರಿ ಹೋದಾಗಲೂ ಪೊಲೀಸರು `ಇನ್ವೆಸ್ಟಿಗೇಷನ್‌ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಸಾರ್‌’ ಎಂದು ಯಾರಾದರೊಬ್ಬನಿಗೆ ಥಳಿಸುತ್ತಿರುತ್ತಿದ್ದರು. `ನಾನು ಠಾಣೆಗೆ ಹೋದ ದಿನ ನನ್ನನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸುವುಕ್ಕೋ ಎಂಬಂತೆ ಅವರ ಥಳಿತದ ತೀವ್ರತೆಯೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಪ್ರತೀ ಬಾರಿ ಠಾಣೆಗೆ ಹೋದಾಗಲೂ ಹೊಸ ಹೊಸ `ಆರೋಪಿ’ಗಳಿಗೆ ಪೊಲೀಸರು ಥಳಿಸುತ್ತಿದ್ದರೇ ಹೊರತು ಕಳವಾದ ವಸ್ತುಗಳ ಕುರಿತು ಯಾವ ಸುಳಿವೂ ಅವರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಥಳಿಸುವಿಕೆಯನ್ನು ನೋಡಲಾಗದೆ ನಾನು ಕಳವಾದ ವಸ್ತುಗಳ ಆಸೆಯನ್ನೇ ಬಿಟ್ಟೆ’

ಇದು ಭಾರತೀಯ ಪೊಲೀಸ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಸ್ಯಾಂಪಲ್‌. ನಮ್ಮ ಪೊಲೀಸರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ತನಿಖೆ ನಡೆಸುವುದೆಂದರೆ ಥಳಿಸುವುದು ಎಂದರ್ಥ.

***

ಕಳೆದ ತಿಂಗಳ (ಫೆಬ್ರವರಿ 2009) 27ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ ಒಬ್ಬರ ಸುಮಾರು 34,000 ರೂಪಾಯಿ ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ ಒಂದು ಕಳವಾಯಿತು. ಈಗ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ ಕಳವಾದರೆ ಅದನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚುವುದು ಸುಲಭ. ಕಳೆದು ಹೋದ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ನ ಐಎಂಇಐ ಸಂಖ್ಯೆ ಅಥವಾ ಇಂಟರ್‌ ನ್ಯಾಷನಲ್‌ ಮೊಬೈಲ್‌ ಎಕ್ವಿಪ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಐಡೆಂಟಿಟಿ ನಂಬರ್‌ ಅನ್ನು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟರೆ ಸಾಕು. ಕಳೆದು ಹೋದ ಮೊಬೈಲ್‌ ಎಲ್ಲಿ ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತಿದ್ದರೂ ಅದನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಬಹುದು. ಫೋನ್‌ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ ಜೆ.ಪಿ.ನಗರ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ದೂರು ನೀಡುವಾಗ ತಮ್ಮ ಐಎಂಇಐ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನೂ ತಿಳಿಸಿದ್ದರು.

ಮಾರ್ಚ್‌ ನಾಲ್ಕನೇ ತಾರೀಕಿನಂದು ಎನ್‌.ಆರ್‌.ಕಾಲೋನಿಯ ನಿವಾಸಿ ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಎಂಬ ಕಾರು ಚಾಲಕ ತ್ಯಾಗರಾಜ ನಗರದ ಬಿಡಿಎ ವಾಣಿಜ್ಯ ಸಂಕೀರ್ಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಂಗಡಿಯೊಂದರಿಂದ 1,500 ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯದ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ ಒಂದನ್ನು ಖರೀದಿಸಿದರು. ಇದನ್ನವರು ಬಳಸಲು ತೊಡಗಿದ ಕ್ಷಣದಿಂದ ಅವರ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಆರಂಭವಾದವು. ಮಾರ್ಚ್‌ 14ರ ಶನಿವಾರ ತ್ಯಾಗರಾಜ ನಗರ ಪೊಲೀಸರು ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ರನ್ನು ಠಾಣೆಗೆ ಕರೆಯಿಸಿಕೊಂಡು `ತನಿಖೆ’ ನಡೆಸಿದರು.

ಪೊಲೀಸರದ್ದು ಒಂದೇ ಪ್ರಶ್ನೆ. `ಬೆಲೆಬಾಳುವ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ ಎಲ್ಲಿ?’. ಪ್ರಶ್ನೆ ಅರ್ಥವಾಗದೆ ತೊಳಲಾಡಿದ ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ತಮ್ಮಲ್ಲಿರುವ ಸೆಟ್‌ ತೋರಿಸಿದರೆ ಮತ್ತಷ್ಟು ಪೆಟ್ಟುಗಳು ಬಿದ್ದವು. ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಅವರ ತಾಯಿ ಹೇಳುವಂತೆ `ನನ್ನ ಮಗನ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಮೆಣಸಿನ ಪುಡಿ ಹಾಕಿ ಕಾಲಿಗೆ ಹಾಕಿ ಸ್ಟಿಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಹೊಡೆದರು’. ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಖರೀದಿಸಿದ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ನ ರಸೀದಿ ಮತ್ತು ಬಾಕ್ಸ್‌ಗಳನ್ನು ನೋಡುವ ತನಕವೂ ಪೊಲೀಸರ `ತನಿಖೆ’ ಮುಂದುವರಿಯಿತು. ರಸೀದಿ ಮತ್ತು ಬಾಕ್ಸ್‌ ನೋಡಿದಾಗ ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಇಂಜಿನಿಯರ್‌ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ನ ಐಎಂಇಐ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಖರೀದಿಸಿದ ಮೊಬೈಲ್‌ ಫೋನ್‌ನ ಐಎಂಇಐ ಸಂಖ್ಯೆಗಳೆರಡೂ ಒಂದೇ ಆಗಿತ್ತು! ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದು ಮೊಬೈಲ್‌ ತಯಾರಿಸಿದ ಕಂಪೆನಿಯವರು. ಆದರೇನಂತೆ ಪೊಲೀಸರ `ತನಿಖೆ’ಯಿಂದ ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ರ ಕಾಲಿಗೆ ಗಂಭೀರ ಗಾಯವೇ ಆಗಿತ್ತು.

ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಆದ ಮೇಲೆ ಜೆ.ಪಿ.ನಗರ ಠಾಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಅವರ `ತನಿಖೆ’ ನಡೆಸಿದ ಇನ್ಸ್‌ಪೆಕ್ಟರ್‌ ಎಸ್‌.ಕೆ.ಉಮೇಶ್‌ `ನಾವೇನೂ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಆತ ತನಿಖೆಯ ಹಾದಿ ತಪ್ಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಥಳಿಸಿದ್ದು ಮಾತ್ರ ಹೌದು’ ಎಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟನೆ ನೀಡಿದರು. ಇಡೀ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದರೆ ದಾರಿ ತಪ್ಪಿದ್ದು ಯಾರು ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಿವರಣೆಗಳ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.

***

ಭಾರತೀಯ ಪೊಲೀಸರು ಒಂದು ನಿಯಮವನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶಂಕಿತ ಅಥವಾ ಆರೋಪಿ ಬಡವನಾಗಿದ್ದರೆ ಎಲ್ಲಾ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಮರೆತು ಅವನಿಗೆ ಬಡಿಯುವುದು. ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವವುಳ್ಳವನಾಗಿದ್ದರೆ ಎಲ್ಲಾ ನಿಯಮಗಳನ್ನೂ ಮರೆತು ಆತನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವುದು. ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಆದದ್ದು ಇದುವೇ. ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಕೇವಲ ಕಾರು ಚಾಲಕ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಪೊಲೀಸರು ಥಳಿಸಿದ್ದು ತಪ್ಪೇ ಆಗಿದ್ದರೂ `ನಮ್ಮದು ತಪ್ಪಾಯಿತು’ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಸೌಜನ್ಯ ಪೊಲೀಸರಿಗಿಲ್ಲ.

ಈ ಘಟನೆ ನಡೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಮೊದಲು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿ ರೇವ್‌ ಪಾರ್ಟಿಯೊಂದರ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸರು ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದರು. ಖಾಸಗಿ ಸ್ಥಳವೊಂದರಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪಾರ್ಟಿಯೊಂದರ ಮೇಲೆ ಪೊಲೀಸರೇಕೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದರು ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಯಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಮಾದಕ ದ್ರವ್ಯ ದೊರೆಯಲಿಲ್ಲ ಎಂಬ ತನಕದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಚಾರಗಳೂ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಯಾದವು. ಪೊಲೀಸರ `ಅತ್ಯುತ್ಸಾಹ’ಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನು ಎಂಬುದರ ಕುರಿತು ಒಂದು ತನಿಖೆಗೂ ಪೊಲೀಸ್‌ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರು ಆದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಬಂಧಿತರಿಗೆ ಜಾಮೀನು ಪಡೆಯಲು ಆದ ತೊಂದರೆ ಮುಂತಾದುವುಗಳೆಲ್ಲವೂ ಚರ್ಚೆಗೊಳಪಟ್ಟಿತು.

ಆದರೆ ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ ಪೊಲೀಸರು ತೋರಿಕೆಗೂ ತಮ್ಮ ತಪ್ಪು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಮಾಧ್ಯಮ ವರದಿಗಳನ್ನು ನೋಡಿ ಸ್ವಯಂ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ಮಾನವ ಹಕ್ಕು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸುವ ರಾಜ್ಯ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳ ಆಯೋಗ ಈ ಲೇಖನ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವವ ತನಕವೂ ಮೌನವಾಗಿಯೇ ಇತ್ತು.

***

ತನಿಖೆಗೂ ಥಳಿಸುವಿಕೆಗೂ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಿಲ್ಲದಂತೆ ಪೊಲೀಸರು ವರ್ತಿಸುವುದೇಕೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಯಾವತ್ತೂ ಚರ್ಚೆಯಾಗಿಯೇ ಇಲ್ಲ. ಯಾರದ್ದಾದರೂ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಕಳವಾಯಿತು ಎಂದಾಕ್ಷಣ ಮೊದಲಿಗೆ ಮನೆಗೆಲಸದವರನ್ನು ಕರದೊಯ್ದು ಥಳಿಸುವುದನ್ನೇ ಪೊಲೀಸರು ತನಿಖೆ ಎಂದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಮುತ್ತುರಾಜ್‌ಗೆ ಥಳಿಸಿದ್ದನ್ನು `ಆತ ಪೊಲೀಸರನ್ನು ತಪ್ಪುದಾರಿಗೆಳೆದದ್ದರಿಂದ ಥಳಿಸಬೇಕಾಯಿತು’ ಎಂದು ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಪೊಲೀಸರು ಶಾಸಕ ಸಂಪಂಗಿ ಲಂಚ ಪಡೆದು ತಲೆನೋವು, ಎದೆನೋವು ಎಂದು ನಟಿಸಿದಾಗ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗೆ ದಾಖಲಿಸುವ ಬದಲಿಗೆ ಅವರಿಗೂ ಥಳಿಸಿ ನೀಡಿ ಸತ್ಯ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲೇಕೆ ಪ್ರಯತ್ನಿಸಲಿಲ್ಲ? ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡುವಾಗಲೇ ತನಿಖೆ ಎಂದರೆ ಥಳಿಸುವುದು ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಡಲಾಗುತ್ತದೆಯೇ? ಅಷ್ಟೇಕೆ ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಹೇಗೆ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ? ಈ ತರಬೇತಿಯ ಪಠ್ಯ ಕ್ರಮವೇನು? ಈ ಕುರಿತಂತೆ ಜನ ಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ತಿಳಿಸುವ ಏನಾದರೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇದೆಯೇ?

ಹೀಗೆ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು ಬೆಳೆಯುತ್ತಲೇ ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಂದಲೂ ಉತ್ತರ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಪೊಲೀಸರು ಅಧಿಕಾರ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವವುಳ್ಳವರ ನಾಯಿಗೂ ಗೌರವ ನೀಡುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಕೇಳಿ ಉತ್ತರ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಧೈರ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಮರ್ಥ್ಯವುಳ್ಳವರು ಯಾವತ್ತೂ ಪೊಲೀಸರ ಉದ್ಧಟತನವನ್ನು ಎದುರಿಸಿರುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ಅದರಿಂದಾಗಿಯೇ ಅಧಿಕಾರರೂಢ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಪೊಲೀಸರನ್ನು ಮನುಷ್ಯರನ್ನಾಗಿಸುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಸ್ಥಿತಿ ಹೀಗಿರುವಾಗ ಪೊಲೀಸ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮಾನವೀಯಗೊಳಿಸುವುದು ಹೇಗೆ?

ಈ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಇರುವ ಉತ್ತರ ಒಂದೇ. ಪೊಲೀಸ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೊಳಗೇ ಇರುವ ಯಾರಾದರೂ ಇಂಥದ್ದೊಂದು ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಬೇಕು. ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲೀಗ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾಲ ಪಕ್ವವಾಗಿದೆ. ಪೊಲೀಸ್‌ ಸುಧಾರಣೆಯ ಅಗತ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿರುವ ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಇರುವ ಡಾ.ಅಜ್‌ಕುಮಾರ್‌ ಸಿಂಗ್‌ ಪೊಲೀಸ್‌ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಸಿಓಡಿಯ ಮಹಾನಿರ್ದೇಶಕ ಡಾ.ಡಿ.ವಿ.ಗುರುಪ್ರಸಾದ್‌ ಕೂಡಾ ಈ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕಾಳಜಿಗಳುಳ್ಳವರು. ಈ ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ಮತ್ತು ಸಂಭಾವಿತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಆರಂಭವಾಗದಿದ್ದರೆ ಅದು ಸದ್ಯೋಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುವುದೇ ತಪ್ಪಾಗಬಹುದು

ಹರ ಕೊಲ್ಲಲ್‌ ಪರ ಕಾಯ್ವನೆ?

ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬಿಹಾರದಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಹಾಸನದ ತನಕ ದಿಡೀರ್‌ ನ್ಯಾಯದಾನದ ಹಲವು ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ನಾವು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಓದಿ ತಿಳಿದಿದ್ದೇವೆ. ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಿಹಾರದ ವೈಶಾಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಧೆಲ್‌ಫೋರ್ವಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಕಳವು ಆರೋಪಿಯೊಬ್ಬನನ್ನು ಬೀದಿಯಲ್ಲೇ ಭೀಕರವಾಗಿ ಥಳಿಸಿದ್ದು ಟಿ.ವಿ.ಚಾನೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಪ್ರಸಾರವಾಗಿತ್ತು.

ಇದಾದ ಒಂದೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಕೇರಳದ ಮಲಪ್ಪುರಂ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎಡಪ್ಪಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಕಡಗವೊಂದನ್ನು ಕದ್ದಿದ್ದಾರೆಂಬ ಸಂಶಯದ ಮೇಲೆ 40 ವರ್ಷದ ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಇಬ್ಬರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಅಮಾನವೀಯವಾಗಿ ಥಳಿಸಲಾಗಿತ್ತು. ಜನಸಂದಣಿ ಇರುವ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಈ ಘಟನೆ ನಡೆದಿತ್ತು. ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ಟಿ.ವಿ.ಚಾನೆಲ್‌ ವರದಿಗಾರನೊಬ್ಬ ಚಿತ್ರೀಕರಿಸಿದ್ದರಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರವ್ಯಾಪಿ ಚರ್ಚೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿತ್ತು.

ಈ ಎರಡೂ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಪೊಲೀಸರು ಮೂಕ ಸಾಕ್ಷಿಗಳಾಗಿದ್ದರು. ಬಿಹಾರದ ಘಟನೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಂತೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಥಳಿಸುವಿಕೆಯ ನಂತರ ಪೊಲೀಸರು ಆರೋಪಿಯನ್ನು ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಎಳೆದಾಡಿದ್ದರು. ಕೇರಳದ ಘಟನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರಪರಾಧಿ ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ಆಕೆಯ ಇಬ್ಬರ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ವೈದ್ಯಕೀಯ ನೆರವು ನೀಡುವುದರ ಬದಲಿಗೆ ಅವರನ್ನು ಪೊಲೀಸ್‌ ಠಾಣೆಗೆ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗಿತ್ತು.
ಈ ಬಗೆಯ ದಿಡೀರ್‌ ನ್ಯಾಯದಾನದ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಬಿಹಾರದಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಹೆಚ್ಚು. ಹಾಗೆಂದು ದೇಶದ ಉಳಿದೆಡೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದಲ್ಲ. ಬಸ್‌ನಿಲ್ದಾಣದಲ್ಲಿ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನ ಮೇಲೆ ಕಳ್ಳನೆಂಬ ಸಂಶಯ ಬಂದರೆ ಆತ ಜನರಿಗೆ ಕಳ್ಳರ ಮೇಲಿರುವ ಸಿಟ್ಟಿನ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಥಳಿತಕ್ಕೆ ಗುರಿಯಾದವರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಮೃತಪಟ್ಟರೆ ಇನ್ನು ಕೆಲವರು ಹಲವಾರು ದಿನ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯಲ್ಲಿದ್ದು ಕೊನೆಯುಸಿರೆಳೆದದ್ದೂ ಇದೆ.

ಈ ಬಗೆಯ ದಿಡೀರ್‌ ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಜನರೇಕೆ ಮುಂದಾಗುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಇರುವ ಸುಲಭದ ಮತ್ತು ಸರಳವಾದ ಉತ್ತರ ಒಂದೇ. `ತಡವಾಗಿ ದೊರೆಯುವ ನ್ಯಾಯ ಅನ್ಯಾಯ’. ಪ್ರಕರಣವೊಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಲ್ಲಿದೆ ಎಂದರೆ ಇನ್ನು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತಿಸದೇ ಇರುವುದೆಂಬ ಮನೋಭಾವ ಎಲ್ಲರಲ್ಲೂ ಮನೆ ಮಾಡಿದೆ. ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅಪರಾಧಿಕ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ದಿಡೀರ್‌ ನ್ಯಾಯ ಒದಗಿಸುವ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಬಗೆಯ ಹಿಂಬಾಗಿಲ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹವೂ ಇದೆ. ಹೈದರಾಬಾದ್‌ನಲ್ಲಿ ಯುವತಿಯರ ಮೇಲೆ ಆಸಿಡ್‌ ಎರಚಿದವರು `ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್‌’ನಲ್ಲಿ ಬಲಿಯಾದಾಗ ಜನರು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಹೂಗುಚ್ಛಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಶ್ಲಾಘಿಸಿದ್ದನ್ನಿಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

***

ಕಳೆದ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಹಲವಾರು ಕ್ರಿಮಿನಲ್‌ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ ಪ್ರಚೋದನಕಾರಿ ಭಾಷಣ, ಸರ್ಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿ, ಹಲ್ಲೆ, ಕೊಲೆಯತ್ನದಂಥ ಪ್ರಕರಣಗಳೂ ಇದ್ದವು. ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡವರಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರಿದ್ದರು. ಕೆಲವು ಸಂಘಟನೆಗಳ ನಾಯಕರಿದ್ದರು. ಈ ಪ್ರಕರಣಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯವಿದೆ ಎಂದು ಭಾವಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಭ್ರಷ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಲೋಕಾಯುಕ್ತರು ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡುವುದನ್ನೇ ತಡೆಯುವ, ಹೂಡಿದ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರ ಹೇಗೆ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಯಡಿಯೂರಪ್ಪನವರು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿಯಾದ ನಂತರ ಇಬ್ಬರು ಭ್ರಷ್ಟ ಐಎಎಸ್‌ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲಾಯಿತು. ಇವರಲ್ಲೊಬ್ಬರು ಆದಾಯಕ್ಕೆ ಮೀರಿದ ಆಸ್ತಿ ಪಾಸ್ತಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ್ದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಲೋಕಾಯುಕ್ತರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆಯ ಹಿರಿಯ ಅಧಿಕಾರಿ. ಮತ್ತೊಬ್ಬರು ಮಹಿಳಾ ಐಎಎಸ್‌ ಅಧಿಕಾರಿ. ಈಕೆ ಜಿಲ್ಲಾ ಪಂಚಾಯಿತಿಯೊಂದರ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಣಾಧಿಕಾರಿಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಸರ್ಕಾರದ ಹಣವನ್ನು ಸ್ವಂತ ಖಾತೆಗೆ ಹಾಕಿ ದುರುಪಯೋಗ ಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಆರೋಪ ಹೊತ್ತವರು. ಈಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಇಲಾಖೆ ತನಿಖೆ ಮುಗಿದಿತ್ತು. ಸಿಬಿಐ ತನಿಖೆ ನಡೆಯುತ್ತಿತ್ತು. ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯೊಬ್ಬರು ಈಕೆಯ ಮೇಲೆ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಇಷ್ಟಾಗಿಯೂ ಮೊಕದ್ದಮೆಯನ್ನು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳಿಸಲು ಮುಖ್ಯಮಂತ್ರಿ ಕಾರ್ಯಾಲಯವೇ ನಿರ್ಧರಿಸತೆಂದು ಮಾಧ್ಯಮ ವರದಿಗಳು ಹೇಳುತ್ತವೆ. ಇವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ನಕಲು ಮಾಡುವುದಕ್ಕೇ ಖ್ಯಾತರಾದ ಪ್ರೊಫೆಸರ್‌ ಒಬ್ಬರು ಆರೋಪ ಮುಕ್ತರಾದ ಕಥೆ ಬೇರೆಯೇ ಇದೆ.

ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಭಾರೀ ಸುದ್ದಿ ಮಾಡಿದ ಶಾಸಕ ವೈ.ಸಂಪಂಗಿ ಲಂಚ ಪ್ರಕರಣದ ವಿಷಯದಲ್ಲೂ ಇದೇ ಸಂಭವಿಸುತ್ತಿದೆ. ಶಾಸಕರ ಭವನಕ್ಕೆ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆಯೇ ಸದನದ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅಂದರೆ ಶಾಸಕರ ಭವನದಲ್ಲಿ ಯಾರನ್ನಾದರೂ ಬಂಧಿಸಬೇಕಿದ್ದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ವಿಧಾನಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಸಂಪಂಗಿ ಪ್ರಕರಣದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲೇ ಇದನ್ನು ನೋಡುವುದಾದರೆ ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಶಾಸಕರ ಭವನದಲ್ಲಿ ಶಾಸಕರು ತಕ್ಷಣ ಬಂಧನಕ್ಕೊಳಗಾಗುವ ಭೀತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಲಂಚ ಪಡೆಯುವುದೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಏನು ಬೇಕಾದರೂ ಮಾಡಬಹುದು.

***

ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ಗಮನಿಸಿಯೇ ಪ್ರಕಾಶ್‌ಸಿಂಗ್ಖ್‌/ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ ಬಹಳ ಮುಖ್ಯವಾದ ತೀರ್ಪನ್ನು ನೀಡಿತ್ತು. ಪೊಲೀಸರು ಆಯಾ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿರುವುದರ ಬದಲಿಗೆ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗಿರುವಂತೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಬೇಕು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಪೊಲೀಸರ ವರ್ಗಾವಣೆ ಮತ್ತಿತರ ಕ್ರಿಯೆಗಳಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪ ನಡೆಸದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಒಂದು ಸಕ್ಷಮ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಬೇಕು ಮುಂತಾದ ಪೊಲೀಸ್‌ ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತರಬೇಕೆಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಹೇಳಿತ್ತು.

ಪೊಲೀಸ್‌ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೆಂಬುದು ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗದೆ ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಯಾಗುವ ಕ್ರಿಯೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೂ ಪರಿಹಾರ ತಂದುಕೊಡುತ್ತದೆ. 2006ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ 22ರಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದಾಗ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಸರ್ಕಾರಗಳಿಗೆ 2007ರ ಡಿಸೆಂಬರ್‌ 31ರ ತನಕ ಕಾಲಾವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತೇವೆಂದು ಒಪ್ಪಿದ್ದ ಕೆಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕವೂ ಒಂದು. ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕೊಟ್ಟ ಡೆಡ್‌ಲೈನ್‌ ಮುಗಿದು ಒಂದು ವರ್ಷ ದಾಟಿದೆ. ಪೊಲೀಸ್‌ ಆಯೋಗದ ಶಿಫಾರಸುಗಳ ಜಾರಿಗೆ ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆ ರೂಪಿಸಿದ್ದ ಅಧಿಕಾರಿ ಶ್ರೀಕುಮಾರ್‌ ಈಗ ನಿವೃತ್ತರಾಗಿದ್ದಾರೆ.

***

ಪೊಲೀಸರನ್ನು ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನಾಗಿಸುತ್ತೇವೆಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ್ದ ಸರ್ಕಾರ ಪೊಲೀಸರನ್ನು ತನ್ನ ಕೈಗೊಂಬೆಯಾಗಿಯೇ ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ತನಗೆ ಬೇಡವಾದವರ ಮೇಲೆ ಮೊಕದ್ದಮೆ ಹೂಡುವುದಕ್ಕೂ ತನಗೆ ಬೇಕಿದ್ದವರ ಮೇಲಿರುವ ಮೊಕದ್ದಮೆಗಳನ್ನು ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸವನ್ನೂ ಅದು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ. ಇದು ಹಣ ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರ ಬಲವಿರುವವರಿಗೆ ಯಾವ ಕಾನೂನು ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಸಂದೇಶವನ್ನು ಜನರಿಗೆ ರವಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಇದರ ಪರಿಣಾಮ ಕಳ್ಳರಿಗೆ ಬೀದಿಯಲ್ಲೇ ಬಡಿದು ಪಾಠ ಕಲಿಸುವ ದಿಡೀರ್‌ ನ್ಯಾಯದಾನದ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಜನರು ವಿಧಾನ ಸೌಧಕ್ಕೂ ಶಾಸಕರ ಭವನಕ್ಕೂ ಸರ್ಕಾರೀ ಕಚೇರಿಗಳಿಗೂ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸರಿಪಡಿಸುವುದಕ್ಕೇನೂ ಉಳಿದಿರುವುದಿಲ್ಲ!